ناهید گلستانه - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان.
محمد مهدی تقی زاده - استادیارگروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان.٭ (مسوول مکاتبات)

زمینه و هدف: منطقه صنعتی زرقان (شمال شرق شیراز) تحت تاثیر منابع متعدد آلودگی هوا قرار دارد. در این پژوهش، ارزیابی ریسک سلامت ساکنین دایم زرقان و تخمین میزان ابتلا به بیماری های سرطانی و غیرسرطانی ناشی از تنفس هوای آلوده به BTEX، انجام شده و نتایج آن با مطالعات مشابه و استانداردهای بین الملی در این زمینه مقایسه شده است. روش بررسی: با استفاده از اندازه گیری های BTEX که از هوای زرقان، در مطالعات قبلی انجام شده، ارزیابی ریسک سرطانی و غیرسرطانی با استفاده از روش های معتبر علمی (IRIS-USEPA) در ساکنین دایم زرقان انجام شده است. یافته ها: بالاترین ریسک سرطانی بنزن در ایستگاه های پالایشگاه (۴-۱۰×۶۱/۱) و میدان امام (۵-۱۰×۳۹/۵) محاسبه شده است. همچنین، بالاترین ریسک سرطانی اتیل بنزن در ایستگاه های شهرک صنعتی ۱ (۶-۱۰×۴۷/۶) و پالایشگاه (۶-۱۰×۲۳/۶) بدست آمده است. با درنظر گرفتن میانگین غلظت های BTEX درایستگاه هایداخل شهر زرقان، نسبت مخاطره (HQ) برای همه آلاینده ها در این پژوهش، به صورت مجزا و مجموع (HI) کم تر از "یک" بدست آمده است.  بحث و نتیجه گیری:  این آلاینده ها در غلظت های موجود خطر غیرسرطانی آشکار برای مردم زرقان ندارند. بالاترین ریسک سرطانی مربوط به بنزن ۵-۱۰×۸۱/۳ و اتیل بنزن ۶-۱۰×۳۲/۴ می باشد. برای کاهش ریسک سرطان به تعداد "قابل قبول" برای آلاینده های سرطان زا در این مطالعه (بنزن، اتیل بنزن) از نظر WHO (۵-۱۰×۱) غلظت بنزن می بایست ازg/m۳µ۱۰/۵ (میانگین غلظت اندازه گیری شده) به g/m۳µ ۳۴/۱ کاهش یابد.

ارزیابی ریسک, BTEX, زرقان