رضا تقدیسی نقاب - دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک و حفاظت خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.
سهیلا ابراهیمی - استاد یار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران. (مسوول مکاتبات)
مهدی ذاکری نیا - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.
سید علیرضا موحدی نائینی - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک های مختلف و سرعت نفوذ آب به منظور اجرای پروژه های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضه آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن لومی است  روش بررسی: بدین منظور در ستون هایی به ارتفاع ۱۵۰ سانتی متر و قطر ۱۵ سانتی متر با بافت شن لومی که دارای لایه های رسی در داخل ستون به عمق های ۱۳ و ۲۰ سانتی متر گذاشته شد و تیمارهایی به عنوان شاهد بدون لایه رسی در نظر گرفته شد. حجم های آب مشخص و یکسانی با غلظت های مختلف نمک، به همه ستون ها داده شد و نمونه گیری حجم آب خروجی از ستون ها روزانه انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که لایه رسی به خوبی توانسته حجم آب عبوری از ستون را کاهش دهد و با افزایش ضخامت لایه رسی حجم آب عبوری هم به نسبت، کاهش بیش تر می یابد. نتایج نشان داد با افزایش عمق لایه رسی از شاهد به عمق ۲۰ مقدار آب عبوری اولیه در غلظت ۱۳ میلی اکی والان ۱۶ درصد و در غلظت ۲۰میلی اکی والان ۳۵ درصد کاهش یافته است. بحث و نتیجه گیری: عملکرد متفاوت موجود به دلیل وجود لایه رس با ضخامت متفاوت و بوده است. بافت رس به دلیل ریز بودن و تراکم پذیری زیاد می تواند باعث تاخیر در حرکت آب در خاک شود که از این کند شدن انتقال می توان برای جلوگیری از حرکت شیرابه ها و آلودگی ها به اعماق خاک و آلوده کردن آب های زیر زمینی استفاده کرد. به نظر می رسد با تغییر عمق لایه رسی هدایت آب نفوذی به لایه های زیرین بخصوص در مناطق حساس و کاربردی را بتوان کنترل کرد.

لایه رسی, نفوذ آب, خاک شن لومی