حسین نظم فر - دانش یار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانش گاه محقق اردبیلی (مسوول مکاتبات)
علی عشقی چهاربرج - دانش جوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانش گاه محقق اردبیلی
محمدحسین اصلانی - دانش جوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانش گاه محقق اردبیلی
غلامرضا احمدزاده - استادیار دانش گاه محقق اردبیلی

زمینه و هدف: ارزیابی پایداری محیط زیستی، به عنوان یکی از مهم ترین ابزار در فرآیند برنامه ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها امری اجتناب ناپذیر است. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف سنجش و ارزیابی میزان پایداری محیط زیستی در بین  شهرستان های استان آذربایجان شرقی انجام شده است. روش بررسی: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق ۲۰ شهرستان استان آذربایجان شرقی است. به منظور ارزیابی و رتبه بندی پایداری محیط زیستی ۱۳ شاخص از مولفه های زیست محیطی شهرستان های استان از سال نامه آماری ۱۳۹۱ انتخاب شدند، این متغیرها با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن دهی شدند و برای تجزیه وتحلیل داده ها و رتبه بندی و تعیین درجه پایداری شهرستان ها از روش تصمیم گیری چند معیاره ویکور استفاده گردید. یافته ها: یافته های تحقیق بیان گر تفاوت در پایداری محیط زیستی در بین شهرستان های استان می باشد. به گونه ای که از ۲۰ شهرستان، ۴ شهرستان پایدار(عجب شیر، بناب، ورزقان و مرند به ترتیب با امتیاز ۰۲۷۱/۰، ۱۵۱۰/۰، ۱۸۱۰/۰ و ۲۱۴۴/۰) ، ۲ شهرستان نسبتا پایدار(بستان آباد و جلفا به ترتیب با امتیاز ۲۷۹۵/۰ و ۳۸۴۶/۰) ، ۶ شهرستان نیمه پایدار(تبریز، مراغه، ملکان، شیستر، خداآفرین و میانه به ترتیب با امتیاز ۴۷۵۵/۰، ۵۱۴۵/۰، ۵۷۹۳/۰، ۵۸۳۲/۰، ۵۹۳۳/۰و ۶۴۵۹/۰) ، ۵ شهرستان نسبتا  نیمه ناپایدار(چاراویماق، هریس، کلیبر، سراب و آذرشهر به ترتیب با امتیاز ۶۸۷۹/۰، ۷۴۲۴/۰، ۷۴۹۶/۰، ۷۶۶۰/۰و ۸۱۲۵/۰) و ۳ شهرستان (اسکو، اهر و هشترود به ترتیب با امتیاز ۸۴۳۶/۰، ۹۰۰۱/۰و ۹۴۹۹/۰) جزء شهرستان های محروم استان از  لحاظ شرایط محیط زیستی می باشند که از پایداری محیط زیستی کم تری برخوردارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان دهنده این است که شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ پایداری محیط زیستی در موقعیت نیمه پایدار قرار دارد. در کل می توان دریافت کرد که بیش تر شهرستان ها در فرآیند پایداری محیط زیستی در وضعیت نیمه پایدار و نسبتا ناپایدار قرار دارند و نیازمند اولویت بیش تری برای اجرای برنامه های هدف مند توسعه پایدار می باشند.

ارزیابی, استان آذربایجان شرقی, پایداری, محیط زیستی, ویکور