فاطمه رجایی - دانش جوی دکتری گروه محیط زیست، دانش کده منابع طبیعی دانش گاه تربیت مدرس
عباس اسماعیلی ساری - استاد گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانش گاه تربیت مدرس (مسوول مکاتبات)
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانش یار گروه محیط زیست، دانش گاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجید دلاور - استادیار گروه مهندسی منابع آب، دانش کده کشاورزی، دانش گاه تربیت مدرس
علی رضا مساح بوانی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانش گاه تهران

مقدمه: تغییرات کاربری اراضی و تخریب پوشش های طبیعی سبب اختلال در اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی می شود.  کاهش جنگل­های  هیرکانی ، متعلق به دوره ژوراسیک از ارزش­مندترین جنگل­های جهان،  یکی از  مهم­ترین مشکلات در سال­های اخیر است. روش تحقیق:  در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره ای به بررسی تغییرات کاربری اراضی و تجزیه وتحلیل سیمای سرزمین در دوره های زمانی مختلف، شامل سال های ۱۹۸۴، ۲۰۰۱ و ۲۰۱۰ پرداخته شد. جهت بررسی چگونگی روند تغییرات کاربری و سیمای سرزمین در افق زمانی آینده از مدل ساز تغییر سرزمین (LCM) استفاده شد. سنجه های سیمای سرزمین در نرم افزار ۲/۴ FRAGSTATS استخراج شدند. نتایج و بحث: نتایج نشان می دهد که جنگل، کاربری غالب (۷۲ درصد از مساحت منطقه در سال ۱۹۸۴ و ۴۶ درصد در سال ۲۰۴۰) در منطقه موردمطالعه است. در سال ۱۹۸۴ مساحت جنگل ها ۴/۸ برابر کاربری کشاورزی بود و این میزان به ۸/۱ برابر در سال ۲۰۴۰ خواهد رسید. شاخص بزرک­ترین لکه (LPI) نشان داد اراضی جنگلی پوشش غالب در کل دوره است. هم­چنین شاخص نزدیکی (PROX) در کاربری کشاورزی و مرتع در دوره ۱۹۸۴-۲۰۱۰ روند افزایشی داشته و این میزان در سال ۲۰۴۰ افزایش بیش­تری خواهد یافت. هم­چنین افزایش سنجه تراکم حاشیه (ED) در طی دوره آینده در هر سه کاربری مرتع، جنگل و کشاورزی نشان می­دهد که حوضه تجن خیلی متفاوت تر از حال حاضر خواهد شد . این نتایج می توانند دیدگاه هایی در جهت اولویت بندی تصمیمات ملی و منطقه­ای با هدف کاهش تخریب جنگل­ها در اختیار مدیران قرار دهد.

تغییرات کاربری اراضی, سنجه های سیمای سرزمین, مدل ساز تغییر سرزمین (LCM), حوزه آب خیز تجن