اثر کاربرد لجن فاضلاب شهری، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم بر برخی اسیدهای چرب و شاخص های نیتروژن درکلزا

به منظور بررسی اثر لجن­فاضلاب شهری و باکتری­های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم بر برخی شاخص­های نیتروژن و ترکیب اسیدهای چرب کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، طی سال­های زراعی ۹۶-۱۳۹۵ و ۹۷- ۱۳۹۶ در اراضی شرکت آب و فاضلاب جنوب استان تهران اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل تلقیح بذر کلزا (بدون تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپریلیوم) و استفاده از لجن­فاضلاب آبگیری شده شهری (شاهد، کود شیمیایی نیتروژن، ۱۰ ،۲۰ و۳۰ تن لجن­فاضلاب در هکتار) بود. نتایج نشان داد اثر برهم کنش تیمار­های تلقیح و لجن­فاضلاب بر اسید­های چرب ایکوزانوئیک، پالمیتیک و آراشیدونیک در سطح یک درصد و اسید استئاریک در سطح پنج درصد معنی­دار شد. تیمار ازتوباکتر و ۳۰ تن لجن­فاضلاب (۲۶۸۰ کیلوگرم در هکتار) بیش ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد که نسبت به تیمار شاهد (۲۱۷۰ کیلوگرم بر هکتار) ۵/۲۳ درصد افزایش عملکرد داشت. بیش ترین مقدار اسید اولئیک و لینولئیک از تیمار ۳۰ تن لجن­فاضلاب به ترتیب با مقادیر ۲۳/۶۱ و ۴۱/۱۸ درصد به دست آمد. کارایی جذب نیتروژن در تیمار توصیه کودی همراه با ازتوباکتر (۷۹/۱۶ درصد) دارای بیش ترین مقدار بود. اثر متقابل تیمار­های تلقیح و لجن فاضلاب بر هر دو صفت کارایی مصرف و کارایی بهره­وری (زراعی) بر حسب زیست توده و عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی­دار شد. نتایج بیان گر این است که استفاده از کود نیتروژنه به مقدار مناسب و در اختیار قراردادن به موقع آن به همراه تلقیح، توانست اثر بیش تری بر شاخص کارایی بهره وری (زراعی) داشته باشد. می توان گفت با استفاده محاسبه شده از لجن­فاضلاب، البته با در نظرگرفتن احتیاط­های مورد لزوم، می توان جایگزین خوبی برای کود­های نیتروژنه قرار داد.   

Keywords:

اسید اروسیک , اسید اولئیک , اسید لینولئیک , اسید های چرب اشباع , کارایی زراعی نیتروژن