فرزانه تاج آبادی - Farzaneh Tajabadi/ Ph.D. of Linguistics, Assistant Professor, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

بهره­گیری از حافظه دیداری به منظور حفظ آیات قرآن، به­عنوان برترین روش حفظ این کلام الهی پذیرفته شده است. از آنجا که بخشی از مدل حافظه فعال به اطلاعات دیداری اختصاص دارد، لذا در پژوهش حاضر سعی شده است تا متن قرآن با تکیه بر مفاهیم مطرح در این مدل ازجمله اثر طول کلمه و اثر طول فهرست، مورد بررسی قرار گیرد تا بدین ترتیب به پاسخی برای این پرسش­­ دست یابد که آیا نظم خاصی از نظر ساختار ظاهری متن قرآن (طول سوره، طول آیات، طول کلمات) وجود دارد، به گونه­ای که با درنظر گرفتن دو عامل تاثیرگذار بر عملکرد حافظه یعنی اثر طول کلمه و اثر طول فهرست به حفظ سریع­تر و سهل­تر آن­ها به روش دیداری منجر شود. داده­های تحقیق حاضر از پیکره عربی قرآنی دانشگاه لیدز و با استفاده از نرم­افزار PHP و بهره­گیری از روش strlen که یکی از روش­های مطرح در داده­کاوی متن است استخراج شد و در ادامه با استفاده از نرم­افزار اکسل محاسبات موردنظر انجام شد. در ادامه نتایج هر بخش با معیارهای مطرح در اثر طول کلمه و اثر طول فهرست تطبیق داده شد و درنهایت با استفاده از فرمول سنجش دشواری متن فلش (۱۹۴۸)، میزان دشواری متن قرآن تعیین شد. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که ساختار ظاهری ازجمله طول کلمات و طول آیات این کتاب الهی به شکلی است که تا حد بسیار زیادی با مفاهیم اثر طول کلمه و اثر طول فهرست سازگاری دارد و از منظر میزان دشواری متن در سطح ساده­ای قرار می­گیرد که همین امر کار حافظه فعال را راحت و حفظ دیداری آن را تسهیل می­کند.  

Key words: Working-memory, word length effect (WLE), list length effect (LLE), readability, visual memorizing method, واژه های کلیدی: حافظه فعال, اثر طول کلمه, اثر طول فهرست, میزان دشواری متن, روش حفظ دیداری قرآن.