ولی اله کاوسی - کارشناس ارشد پژوهش هنر – عضو هیئت علمی گروه هنر و معماری - بنیاد دایره

بازسازی بناهای دوره های پیشین وجهی بارز از معماری دوره تیموریان است. آغازگر این جریانشخص تیمور بود. او از ابتدای حکومت، مال بسیاری صرف احداث بناهای متعدد کرد و برخی بناهایبازمانده از پیش را هم از نو ساخت؛ اما در سال های پایانی عمر دامنۀ این اقداماتش را وسعت بخشید.بازسازی بقعۀ شیخ احمد یسوی و تعمیر شهر بیلقان از مهم ترین بازسازی های تیمور است. شاهرخ، پسرو جانشین تیمور، بیش از پدر به مرمت آثار توجه کرد؛ چنان که در چند سال آغازین سلطنتش جزبازسازی شهرهای هرات و مرو و بلخ، ساخت و ساز دیگری نکرد. او برای جبران ویرانگری های تیموربسیار کوشید. در عهد شاهرخ، شاه زادگان و درباریان هم برای احداث و مرمت بناها تا حدی اختیار واعتبار یافتند و در برخی شهرها، چون سمرقند و یزد، فعالیت هایی به انجام رساندند. پس از شاهرخ،جریان تعمیر آثار با فراز و فرودهایی در بین تیموریان تداوم یافت و میرزا اب والقاسم بابر و سلطان اب وسعیددر حد توان کوشش هایی در این باب از خود نشان دادند. با قدرت گرفتن سلطان حسین بایقرا فصلی نودر فرهنگ دوره تیموریان رخ نمود که سهمی از آن هم به معماری و مرمت عمارات رسید. سلطانحسین و وزیرش امیر ع لی شیر نوایی با حمایت از فعالیت های معماری شمار بسیاری بناهای جدیدساختند و، کمتر از آن، آثار پیشین را مرمت کردند. همچنین بسیاری از درباریان و صاحب منصبان و حتیتوانگران ناوابسته به دربار، با ساخت و سازهای گونه گون بر شمار بناها افزودند. اما به ر غم افزایش کمیآثار، کیفیت آنها در قیاس با سال های پیش از آن، آشکارا رو به کاستی نهاد. اگر چه از آثار مرمت یافتۀعهد تیموریان جز اندک نمونه هایی باقی نمانده است، روایت مورخان پرشمار این دوره، کمبود آگاهی راتا حدی جبران می کند. بازسازی آثار هم دوش معماری شکوهمند دوره تیموریان جریان داشت و بخشجدایی ناپذیر آن بود. به نظر می رسد این بخش از معماری آن عصر از نظرها پنهان مانده است.

بازسازی دوره تیموریان مرمت معماری نوسازی