علیرضا صفاهیه - استادیار، گروه زیست شناسی دریا دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر
معصومه محمودی - مربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دورود، دانش آموخته کارشناسی ارشد آلودگی دریا، (مسئول مکاتبات)

زمینه وهدف: استان بوشهر تا حدود زیادی تحت تاثیر آلودگی های نفتی و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای(PAHs) قرار دارد، از آن جا که بسیاری از ترکیبات PAHsسرطان زا  هستند و همچنین اطلاعات کافی پیرامون غلظت آلاینده های مذکور در ساحل بوشهر وجود ندارد، مطالعه حاضر به منظور آگاهی از میزان PAHs در رسوبات مناطق ساحلی بوشهر و بررسی الگوی ساختاری این ترکیبات با تکیه بر تعداد حلقه انجام یافته است. روش بررسی: نمونه برداری از  رسوبات از پنج ایستگاه مختلف در طول ساحل شهرستان بوشهر انجام یافت. پس از هضم و استخراج، محتوایPAHs نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد غلظت PAHs کل در ایستگاه های رافائل، شغاب، آب شیرین کن، لیان و هلیله به ترتیب ۹۵/۸۴۴، ۴۲/۳۰۷۸، ۳۲/۴۷۹۰، ۰۶/۲۹۸۸ و ۶۲/۲۴۳۰ نانوگرم بر گرم وزن خشک بوده است. اختلاف معنی دار آماری بین غلظت PAHs کل در ایستگاه های مورد مطالعه مشاهده گردید. بیش ترین آلودگی PAHs در ایستگاه رافائل و کم ترین مقادیر آن در ایستگاه آب شیرین کن بوده است. ترکیب ساختاری PAHs بر اساس تعداد حلقه در ایستگاه های مختلف متفاوت بوده است. بحث و نتیجه گیری:  نتایج نشان داد آلودگی PAHs در رسوبات سواحل بوشهر در مقایسه با رسوبات سایر نقاط دنیا در حد نیمه آلوده تا آلوده می باشد در رسوبات مورد مطالعه ترکیبات پنج و شش حلقه ای که آب گریزی و وزن مولکولی بیش تری دارند نسبت به ترکیبات دو تا چهار حلقه ای غلظت بیش تری داشتند. از آن جا که این ترکیبات آثار  سوء شدید تری نیز در انسان و آب زیان برجا می نهند، لذا با توجه به تداوم فعالیت های صنعتی و نفتی در منطقه نظارت و پایش مداوم سواحل بوشهر از نظر آلودگی PAHs ضروری  می باشد.  

هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای(PAHs), آلودگی, رسوبات, سواحل بوشهر