شهریار نصابیان - استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی، واحدتهران مرکزی
حمید محمدی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل (مسئول مکاتبات)
علی رضا کیخا - مربی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

در سال­های اخیر، اثر سیستم کشاورزی بر محیط زیست موجب افزایش نگرانی دانشمندان و سیاست گذاران کشورهای مختلف شده است. استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و همچنین، استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی از جمله این اثرات است. در مطالعه جاری با استفاده از الگوی برنامه ریزی چند هدفه غیرخطی فازی امکان تحقق آرمان­های کاهش مصرف کودشیمیایی و آب در راستای کاهش اثرات مخرب زیست محیطی فعالیت­های کشاورزی در مصالحه با اهداف حداکثر کردن بازده برنامه ای، حداقل کردن خطر تولید و افزایش منافع اجتماعی از طریق افزایش سطح اشتغال نیروی کار صورت گرفت. الگوی کشت سه شهرستان واقع در سه منطقه آب و هوایی عمده استان فارس  با روش خوشه ای دو مرحله ای بررسی شد.  نتایج نشان داد که هر چند که در بسیاری موارد امکان تحقق کامل این آرمان­ها در الگوی چند هدفه در مقایسه با الگوهای تک هدفه وجود ندارد، ولی در نظر گرفتن برآیند نتایج و اختصاص وزن مربوط به هر یک از اهداف از سوی تصمیم گیرنده که در قالب تابع مسافت مرکب آرمانی نمایان می شود، نشان داد که الگوی چند هدفه نسبت به الگوی جاری و حتی الگوهای تک هدفه با انجام مصالحه بین آرمان­های چندگانه، برتری دارد. اجرای این الگو در مناطق مورد مطالعه علاوه بر تاثیر قابل توجه بر کاهش مصرف آب و کود شیمیایی، افزایش بازده برنامه ای، کاهش خطر و افزایش اشتغال نیروی کار در مناطق را نیز در بر دارد.

محیط زیست, الگوی کشت, برنامه ریزی فازی غیر خطی, تابع مسافت آرمانی, ریسک, توسعه پایدار, اشتغال