نادر برهمند - کارشناس ارشد عمران آب
آرش جاعل - کارشناس ارشد سازه های آبی

سرریزهای جانبی علاوه بر کنترل تراز سطح آب در شبکه های آبیاری، به شکل گسترده ای جهت انحراف آب مازاد کانالها و همنین برای جمع آوری فاضلابهای شهری مورد استفاد ه قرار میگیرند. معمولا جهت تخمین دبی عبوری از این سازه از معادله دی مارچی – با فرض ثابت بود ن انرژی در طول سرریز – استفاده می شود. در طی سالیان اخیر، تحقیقات متعددی به منظور بدستآوردن رابطه ای جهت تخمین مقدار ضریب دی مارچی انجام شده که متاسفانه تاکنون معادله ای جامع و کلی بدست نیامده است. در این مقاله با استفاده از تعداد زیادی از اطلاعات آزمایشگاهی و همچنین با بهره بردن از روش بهینه سازی غیر خطی فلچر – ریوز، سعی گردید معادلاتی جهت حالت زیر بحرانی بهینه سازی گردد به طوری که بتوانند جوابگوی همه اطلاعات حاصل از آزمایشات قبلی باشند. نتایج نشان داده است که تطابق و سازگاری بسیار خوبی بین دادهای ازمایشگاهی و تخمین های خاصل ازروابط ارائه شده در این تحقیق نسبت به معادلات دیگر محققین وجود دارد. همچنین مشخص گردید که رابطه برقعی و کبیری سامانی بعد ازمعادلات بهینه سازی شده، از دقت نسبتا مناسبی برخوردار است.

سرریز جانبی ، ضریب دی مارچی (ضریب دبی)، روش فلچر - ریوز