احمد اخلاصی - استادیار گروه معماری دانشگاه علم و صنعت
محمدعلی آبادی - استادیار گروه معماری دانشگاه علم و صنعت
علی خواجوی - کار شناسی ارشد، دانشجوی معماری دانشگاه علم و صنعت

یا فرایند آفرینش هنری، در حوزه پژوهش های معماری، بحثی جذاب و ظاهراً « روند طراحی » موضوعنو پاست. هم اکنون پژوهش هایی با تکیه بر شاخه های متنوع علمی چون پدیدارشناسی، روان شناسی،دانش سایبرنیتیک و ... بدین بحث معطوف شده اند.در این نوشتار قصد بر آن است تا با تکیه بر مباحثی از حکمت و فلسفه اسلامی، به گزاره هایی کلیدرباره موضوع فرایند آفرینش (روند طراحی) دست یابیم؛ تا تصویری اجمالی و عمومی از این بحث - ازمنظر حکمت و فلسفه اسلامی- بدست آید.مباحث انتخاب شده از مشترکات مطرح در حکمت و فلسفه ی اسلامی بوده، و در مواردی که بیانکه فلسفه یِ ،« حکمت متعالیه » دیدگاهی خاص از مسئله مورد نظر ضروری بوده است، موضوع از زاویه نگاهتکامل یافته و مورد پذیرش اسلامِ شیعی است، طرح گردیده است.در هر بخش از مقاله، ابتدا مبحثی که از فلسفه و حکمت اسلامی انتخاب گردیده، با بیان ساده شرح شدهو سپس تلاش شده، جنبه هایی از موضوع آفرینش هنری با استفاده از آن تبیین گردد؛ تا در نهایت شماییکلی از موضوع ترسیم گردد.مباحث اصلی ذیل سه عنوان کلی طبقه بندی شده است. بر اساس این طبقه بندی در بخش نخست،مفهوم آفرینش و فرایند خلق آثار هنری، مورد بحث قرار گرفته است.در بخش دوم به تفصیل فرایند آفرینش هنری و ارتباط دو سویه میان هنر و هنرمند پرداخته شده است.در بخش سوم موضوع مبدأ و منشأ آفرینش هنری مورد بحث قرار گرفته است.

فرایند آفرینش، نفس ناطقه، هویت نوعی نفس، حرکت جوهری