واکاوی همدیدی بارش های تندری مخرب مشهد
عنوان مقاله: واکاوی همدیدی بارش های تندری مخرب مشهد
شناسه ملی مقاله: JR_ESTJ-21-12_017
منتشر شده در در سال 1398
شناسه ملی مقاله: JR_ESTJ-21-12_017
منتشر شده در در سال 1398
مشخصات نویسندگان مقاله:
فرامرز خوش اخلاق - دانشیار آب و هواشناسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمدحسن ماهوتچی - دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران (مسئول مکاتبات).
خلاصه مقاله:
فرامرز خوش اخلاق - دانشیار آب و هواشناسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمدحسن ماهوتچی - دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران (مسئول مکاتبات).
زمینه و هدف: توفانهای تندری جزو پدیدههای مخرب آب و هوایی محسوب میشوند که شناخت سازوکار، تکوین و توسعهی توفانهای یادشده میتواند کمک ویژهای را در جهت مقابله و کاهش خسارات ایفا کند. روش بررسی: در پژوهش حاضر به بررسی توفانهای تندری با بارش بیش از ۱۰ میلیمتر ایستگاه سینوپتیک مشهد در یک دوره آماری ۶۱ ساله (۲۰۱۰ -۱۹۵۱) پرداخته شده است. بدین ترتیب ابتدا کدهای مربوط به رخداد پدیده توفان تندری و سپس بارشهای بیشتر از ۱۰ میلیمتر مربوط به این پدیده استخراج و در ادامه دادههای روزانهی میانگین فشار تراز دریا از سری دادههای بازکاوی شدهی NCEP/NCAR در ۱۲ روز مورد نظر برداشت شد. در نهایت با روش تحلیل مولفهی مبنا (PCA) و تحلیل خوشهای، الگوهای گردشی تراز دریا که در ایجاد بارشهای تندری نقش ایفا میکردند، طبقهبندی گردیدند. یافتهها: با بررسیهای صورت گرفته مشخص گردید که بارشهای تندری مشهد از دو الگوی کلی پیروی کرده است. الگوی اول، در فشار تراز دریا، هستهای از سامانهی کمفشاری بر فراز کشور ایران شکل گرفته که با حرکت چرخندی رطوبت موردنیاز بارش تندری را از منابع رطوبتی جنوب کشور تامین و در ترازهای فوقانی(۸۵۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکالی) نیز قرارگیری جلوی ناوه بادهای غربی بر فراز منطقه مورد پژوهش موجب رخداد بارش تندری گردیده است. الگوی دوم، سامانهی سودانی در جهت جنوبغربی – شمالشرقی گسترش یافته و با عبور از فراز دریای عمان و خلیج فارس موجب فرارفت رطوبت به سمت منطقه مورد مطالعه شده و در تراز ۸۵۰ و به ویژه ۵۰۰ میلی باری قرارگیری جلوی ناوه بادهای غربی بر فراز منطقه مورد مطالعه عامل دینامیکی صعود را فراهم و تشدید و در پی آن به بارش تندری منجر گردیده است. بحث و نتیجهگیری: رخداد توفانهای تندری و به ویژه بارشهای تندری شدید و مخرب به وجود هوای مرطوب در مجاورت سطح زمین (مثلا نم ویژه ۱۰ گرم بر کیلوگرم و بیشتر)، و وجود ناپایداری در لایههای میانی وردسپهر بستگی دارد، مطالعه و مقایسه های انجام گرفته در رابطه با الگوهای متفاوت نشان داد که عوامل یادشده در الگوهای موجود نقش اصلی را ایفا میکنند. بررسی نقشههای وزش رطوبتی و نمویژهی الگوهای متفاوت در ترازهای مختلف جوی نشان میدهد که منابع رطوبتی بارشهای تندری صورت گرفته در منطقه پژوهش دریای عرب، دریای سرخ، خلیج فارس و دریای عمان است.
کلمات کلیدی: واکاوی همدیدی, بارش تندری, تحلیل مولفه ی مبنا, مشهد.
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1288546/