محمدصادق نیکنام - کارشناس ارشد آلودگی های محیط زیست، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
مهدی جلیلی قاضی زاده - استادیار گروه فناوری های محیط زیست، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (مسوول مکاتبات).

زمینه و هدف: یکی از مشکلات خاکچال یا به عبارتی دیگر لندفیل های قدیمی و رها شده مساله آلودگی­های زیست محیطی جانبی آن است. خاکچال باباحیدر در مجاورت مخزن سد باباحیدر و در سه کیلومتری شهری با همین نام در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است و پسماندهای تولیدی این شهر و برخی از روستاهای اطراف آن به این خاکچال وارد شده و تلنبار می شود. ازآنجایی که یکی از اهداف اصلی احداث سد تامین آب شرب منطقه است، لذا وجود این خاکچال می­تواند باعث آلوده شدن آب در مخزن سد شده و عملکرد سد را با مشکل مواجه نماید. از این رو در مطالعه حاضر روش های موجود برای مواجهه با این نوع خاکچال ها از لحاظ فنی، اقتصادی و زیست­محیطی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: به منظور انتخاب بهترین گزینه برای مواجهه با خاکچال مورد مطالعه ابتدا تمام روش های موجود برای مواجهه با خاکچال باباحیدر مورد مطالعه قرار گرفتند و سپس روش های دارای پتانسیل اجرا شامل پوشاندن خاکچال، حفاری و انتقال به خاکچال جدید، تصفیه با روش خاک شوئی و محصورسازی با اجرای دیوار جداکننده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها: نتایج حاصل از انواع معیار های مقایسه­ از نظر فنی، اقتصادی و زیست محیطی نشان داد که شیوه تصفیه با روش خاک شویی از لحاظ پیچیدگی فناوری و نیاز به تجهیزات خاص، راهبری تخصصی، نیاز به آب، مواد مصرفی و شیمیایی، هزینه های سرمایه گذاری و راهبری، شرایط خاصی را می طلبد که اجرایی شدن این روش را با مشکل مواجه می کند. در مقابل روش حفاری و انتقال به خاکچال جدید از لحاظ پارامتر های فوق الذکر بیش­ترین قابلیت را برای اجرا دارد. روش های پوشاندن خاکچال و محصور سازی با اجرای دیوار های جداکننده از لحاظ شرایط و پیچیدگی­های اجرایی مابین دو روش فوق قرار دارند. بحث و نتیجه­گیری: با بررسی، مقایسه و امکان سنجی روش­های دارای پتانسیل اجرا جهت پاک سازی و احیاء خاکچال مشخص گردید که از میان روش های مختلف احیاء و پاک­سازی، روش حفاری و انتقال به خاکچال جدید نسبت به سایر روش ها از دیدگاه فنی، اقتصادی و زیست­محیطی مناسب­تر و دارای قابلیت بیش­تری برای اجرا است. از این­رو به کارگیری این روش برای خاکچال باباحیدر پیشنهاد می­گردد.

پسماند, خاکچال رهاشده, احیاء و پاک سازی, باباحیدر