محمد حسن صادقی روش - - دانشیارگروه محیط زیست، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران (مسوول مکاتبات)
بهاره جبالبارزی - دانشجوی دکتری مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه تهران.

چکیده زمینه و هدف: در حال حاظر بیابان­زایی به عنوان یک معضل گریبان­گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای درحال توسعه می­باشد. علیرغم اثرات جدی زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی این پدیده، کوشش­های اندکی در زمینه ارایه راهبردهای بهینه صورت پذیرفته است. از این­رو هدف از این پژوهش، ارزیابی راهبردهای بیابان­زدایی به منظور دست­یابی به راهبردهای بهینه در چارچوب مدیریت پایدار مناطق بیابانی می­باشد. روش بررسی: جهت دست­یابی به این هدف، در چارچوب مدل­های تصمیم­گیری چند شاخصه، تئوری مطلوبیت چند معیاره (MAUT)، استفاده شد. در این روش برای تعیین وزن معیارها و راهبردها از تکنیک دلفی (Delphi) و آنتروپی شانون تعدیل شده (Modify Shannon Entropy) استفاده گردید و برای رتبه­بندی نهایی راهبردها نیز از تابع مطلوبیت چند معیاره (MAUT) استفاده شد.     این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. یافته­ها: بر مبنای نتایج حاصل شده، راهبردهای جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی (۱۸A) با ضریب مطلوبیت ۷۴۲۹/۰، توسعه و احیاء پوشش گیاهی (۲۳A) با ضریب مطلوبیت ۶۵۷۳/۰ و تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی (۳۱A) با ضریب مطلوبیت ۳۱۸۴/۰، به ترتیب به عنوان مهم­ترین راهبردهای بیابان­زدایی در منطقه تشخیص داده شدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به مدیران مناطق بیابانی این امکان را می­دهد که امکانات و سرمایه­های محدود  اختصاص یافته به منظور کنترل روند بیابان­زایی را به شیوه­های صحیح و کارآمد به کاربندند تا ضمن دستیابی به نتایج بهتر، از هدر رفتن سرمایه­های ملی جلوگیری کنند.

آنتروپی شانون, بیابان زدایی, تئوری مطلوبیت چند معیاره (MAUT), مدل های تصمیم گیری چند شاخصه (MADM), مقایسه زوجی