سیمین نجف شاد - دانشجوی فوق لیسانس بوم شناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (مسوول مکاتبات)
پریسا نجات خواه معنوی - دانشیار گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
عبدالرحیم وثوقی - استادیار گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

زمینه و هدف: خارپوستان یکی از قدیمی ترین و مهم ترین گروه های دریایی هستند که نقش مهمی را در اکولوژی دریا به خصوص در مناطق مرجانی ایفا می کنند. در تحقیق حاضر، شناسایی گونه های  خارپوستان در منطقه بین جزرومدی و عمق ۵ متری سواحل شمالی جزیره کیش در دو فصل زمستان ۱۳۹۲ و تابستان ۱۳۹۳ انجام گرفته است. روش بررسی: در سواحل شمالی جزیره کیش تعداد ۴ ایستگاه (دیدنی ها،درخت سبز،سیمرغ و کمپ رحیمی) با توجه به ویژگی های منطقه انتخاب و منطقه سیمرغ به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. جمع آوری گونه ها به وسیله کوادرات یک در یک متر مربع صورت گرفت؛ سپس شمارش و شناسایی گونه ها انجام پذیرفت. یافته ها: از رده خارپوستان در مجموع ۱۸۴ نمونه جمع آوری شد که به ۴ رده،۶ خانواده و ۷ گونه Holothuria  leucospilota ، Holothuria (selenkothuria)Bacilla ، Diadema  setosum ،Echinometra  mathaei ،Clypeaster  reticulatus ،Linckia  multiflora ،Macrophiothrix  elongateتعلق داشتند. در تحقیق حاضر، در منطقه بین جزرومدی هیچ نمونه ای از خارپوستان یافت نشد وتنها گونه Echinometra mathaeiدر ایستگاه سیمرغ مشاهده شد. در این تحقیق برای اولین بار گونه های Macrophiothrix elongata, Holothuria (selenkothuria) Bacilla, Holothuria  leucospilota,، Clypeaster  reticulatusدر عمق ۵ متری شمال جزیره کیش دیده شدند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج،  تراکم گونه ها در فصل تابستان بیش تر از فصل زمستان بود. گونه Echinometra  mathaeiدر عمق ۵ متری همه ایستگاه ها بیش ترین حضور را داشته و با ضریب پایداری۲۴.۴ در فصل تابستان و۱۸.۴ در فصل زمستان جزءگونه های رایج منطقه می باشد.هم چنین در فصل سرد شاخص تنوع افزایش و در فصل گرم کاهش یافت.بررسی شاخص های ضریب پایداری، غنا و تنوع گونه ای در سواحل شمالی جزیره کیش، نشان داد که تنها ایستگاه سیمرغ فاقد استرس بوده و دارای گونه های نادر می باشد و سه ایستگاه دیدنی ها،درخت سبز و کمپ رحیمی تحت استرس محیطی قرار داشته و دارای گونه های رایج اندکی می باشد.

تراکم, جزیره کیش, خارپوستان, خلیج فارس, ضریب پایداری