سارا یاری - کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، گروه منابع طبیعی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.
علی رستمی - استادیار، گروه منابع طبیعی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران. (مسوول مکاتبات

چکیده زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی سبب آشفتگی اکوسیستم می شود و می تواند ذخیره کربن و جریان آن را تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه تبدیل اراضی جنگلی برای مقاصد کشاورزی، چرای دام و تفرج، اثرات متعددی روی خصوصیات خاک به ویژه ذخیره کربن آلی خاک  دارد. هدف از این مطالعه تعیین میزان و مقایسه ترسیب کربن و خصوصیات ادافیکی خاک بین دو رویشگاه جنگلی تحت چرا و قرق ۳۰ ساله در تنگ دالاب شهرستان ایلام بود. روش بررسی: جهت بی اثر کردن متغیرهای توپوگرافی، نمونه های خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا، با در نظر گرفتن شرایط توپوگرافی یکسان از لحاظ جهت دامنه، ارتفاع و شیب و به روشتصادفیسیستماتیک ازهرمنطقهازعمق صفرتا۳۰ سانتی متریزمین برداشت وازهرمنطقه۳۰ نمونهخاکجمع آوری گردید. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف معنی داری بین درصد آهک، اسیدیته  و بافت خاک بین دو منطقه قرق و قرق نشده وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که میزان وزن مخصوص ظاهری و حقیقی، هدایت الکتریکی، ازت کل، فسفر، پتاسیم تبادلی، کربن آلی، ماده آلی و ترسیب کربن بین دو منطقه قرق شده و قرق نشده دارای اختلاف معنی دار آماری در سطح ۹۵ درصد است. بحث و نتیجه گیری: مقایسه خصوصیات ادافیکی خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار آماری برای بیش تر فاکتورها بود.  همچنین مقادیر ترسیب کربن در خاک منطقه جنگلی قرق شده با میزان ۰۳/۶۰ تن در هکتار بیش تر از مقادیر آن در خاک منطقه قرق نشده و تحت چرا با میزان ۱۷/۴۱ تن در هکتار به دست آمد. درنهایت، برای برآورد ترسیب کربن خاک، دو مدل رگرسیونی معتبر با ضریب تبیین (R۲)، ۹۹۵/۰ و ۹۹۸/۰ به ترتیب برای منطقه قرق شده و قرق نشده به دست آمد.

تنگ دالاب ایلام, جنگل تحت چرا, جنگل قرق شده, ترسیب کربن, مدل سازی