بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج فارس

زمینه و هدف: پهنه­های آبی، قسمت اعظم سطح کره زمین را پوشانده­اند و بسترشان نیز زیستگاهی بسیار متنوع را برای آبزیان فراهم می­نمایند. از آن­جا که جوامع بنتوزی تیپ خاصی از بستر را به عنوان زیستگاه خود انتخاب می­کنند، مطالعه رسوبات بستر و موجودات زیست­کننده در آن­ها می­تواند ما را در ارزیابی­های زیست­محیطی یاری دهد. این تحقیق به منظور بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج­فارس انجام گردید. روش بررسی: نمونه­برداری از منطقه مورد مطالعه در پاییز سال ۱۳۸۸ و  با ۳ تکرار در هر ایستگاه جهت آنالیز دانه­بندی و تعیین درصد مواد آلی رسوبات انجام شد و شناسایی موجودات ماکروبنتوز و سنجش عوامل فیزیکی شیمیایی با استفاده از نمونه­بردار گرب و دستگاه Hach-HQ۴۰d صورت گرفت. شاخص­های تنوع شانون_ وینر و سیمپسون، یکنواختی کامارگو و غنای مارگالف و منهینک محاسبه و  جهت بررسی توزیع داده­ها از آزمون ناپارامتریک کولموگروف- اسمیرنف، جهت مقایسه و  بررسی روابط بین شاخص­های تنوع و تراکم، عوامل فیزیکی شیمیایی و پارامترهای رسوب از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و  آزمون همبستگی اسپیرمن و جهت ارزیابی آلودگی محیطی نیز از الگوی ولچ استفاده شد. یافته­ها: در مجموع ۸ گروه از موجودات کف­زی مشتمل بر ۸۱ گونه شناسایی شدند که گروه­های غالب ماکروبنتوزی به ترتیب شامل شکم­پایان با ۰۳/۴۳%، پرتاران با ۳۱/۲۹% و دو کفه­ای­ها با ۵۳/۲۰% بودند. بیش­ترین مقادیرتنوع شانون در ایستگاه ۱۱ با مقدار ۵۲۳/۴ تعیین شد. هم­چنین بیش­ترین مقادیر شاخص­های تنوع و غالبیت سیمپسون، یکنواختی کامارگو، غنای مارگالف و منهینک به ترتیب ۹۴۸/۰، ۱۵۸/۰، ۸۲۸/۰، ۸۳۰/۵ و۸۳۰/۲ محاسبه شد. بیش­ترین و کم­ترین میزان فراوانی به ترتیب ۴۹۲۰ و ۵۶۰  عدد ماکروبنتوز در مترمربع در ایستگاه­های ۱۰ و ۱۷ ثبت گردید. بحث و نتیجه­گیری: با توجه به نتایج به­دست آمده از شاخص­های اندازه­گیری شده در این مطالعه که همگی موید بالا بودن تنوع گونه­ای ماکروبنتوزها در بسترهای گلی منطقه سجافی می­باشد، می­توان به این نتیجه رسید که منطقه مورد مطالعه از پتانسیل بالای زیست­محیطی در زمینه حفظ غنای ذخایر بی­مهرگان بنتیک برخوردار است.   

Keywords:

ماکروبنتوز , شاخص زیستی , بستر گلی , منطقه سجافی , خلیج فارس