ارزیابی اثرات محیط زیستی توسعه در شهرستان طرقبه شاندیز با به کارگیری مدل تخریب

چکیده زمینه و هدف: مدل تخریب از ­جمله روش­های ارزیابی اثرات محیط­زیستی است که اثرات فعالیت­های انسانی را به­صورت کمی بیان می­کند. هدف از به­کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب­پذیری بوم­سازگان­ها به­منظور پیش­گیری از تخریب آتی توسط پروژه­های دیگر و نشان دادن امکان توسعه در آینده، به تصمیم­گیرندگان است. روش بررسی: نخست محدوده شهرستان به ۹۴ شبکه کاری ۱۶۰۰ هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی، تعداد ۱۴ عامل تخریب شناسایی و شدت آن­ها تعیین شد. سپس، آسیب­پذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب به­دست آمد. درنهایت کلیه شبکه­ها بر اساس نظریه فازی به ۴ پهنه با توانایی توسعه بیش­تر، نیازمند بازسازی، نیازمند حفاظت و غیر قابل توسعه تقسیم شدند. یافته ها: طبق نتایج نهایی از مجموع ۹۴ شبکه، ۲۲ شبکه که معادل ۴۰/۲۳ درصد مساحت شهرستان است، نیازمند بازسازی، ۳۷ شبکه که معادل ۳۶/۳۹ درصد مساحت شهرستان است، غیر قابل توسعه و ۳۵ شبکه نیز که ۲۲/۳۷ درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص می­دهد، مستعد توسعه هستند. بحث و نتیجه گیری: اثرات فعالیت­های مخرب (که عمدتا اثرات مخرب ناشی از فعالیت­های گردش­گری) در منطقه بارز بوده به طوری که فعالیت­های مخربی نظیر تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زباله­ریزی و آلودگی رودخانه­ها به منطقه از عوامل اصلی تخریبند. از مجموع ۹۴ شبکه، ۲۱ شبکه به دلیل وجود گسل­ها و ۱۶ شبکه به­دلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت­شده بینالود، غیر قابل توسعه می­باشند. ۳۵ شبکه دارای اولویت های اول تا سوم توسعه هستندکه دارای تراکم فیزیولوژیک پایین­ بوده و ۲۲ شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند؛ لذا باید از هرگونه توسعه بدون برنامه­ریزی در آینده در این قسمت­ها، خودداری شود.

Keywords:

ارزیابی اثرات توسعه , مدل تخریب , آسیب پذیری اکولوژیک , شهرستان طرقبه شاندیز