حمیدزضا احدی - اسستادیار دانشگاه علم و صنعت دانشکده مهندسی راه اهن
نریمان نیکو - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی حمل و نقل ریلی - دانشگاه علم و صنعت - دانش

هزینه دسترسی به شبکه ریلی همزمان با تفکیک زیرساخت و بهره برداری از یکدیگر در صنعت حمل و نقل ریای وطرح گردید. با فراهم شدن زمینه مشارکت بخش خصوص در حمل و نقل ریلی و در عین حال تداوم مالکیت دولت بر شبکه و زیر ساختهای ریلی این سوال مطرح گردید که شرکتهای خصوصی حمل و نقل ریلی چه مقدار هزینه به عنوان هزینه دسترسی به شبکه و زیرساخت های راه اهن باید بپردازند و بهترین الگر برای محاسبه این هزینه چیست. در این مقاله با استفاده از تجارب بین المللی در این زمینه نحوه محاسبه حق دسترسی در شبکه ریلی در چهارده کشور جهان شامل انگلستان ، فرانسه ، چک ، السلواکی ، بلژیک ، آلمان ، لهستان ، دانمارک ، لوکزامبورگ ، هلند ، سویس ، کوئینزلند(استرالیا) ، ایتالیا ، سوئد و فنلاند بررسی شده و از شاخص اصلی در مدل های مورد استفاده شناسایی شده است . در ادامه برای انتخاب بهترین مدل از بین مدلهای مورد استفاده در کشورهای مورد مطالعه از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده و بر اساس نظر کارشناسان و وزن دهی شاخص ها و با استفاده از نرم افزار expert choice بهنرین مدل محاسبه هزینه دسترسی به شبکه ریلی که مدل مورد استفاده در راه اهن انگلستان است تعیین و برای الگو برداری به را اهن ج.ا.ایران پیشنهاد شده است.

خصوصی سازی راه اهن ، هزینه دسترسی ، هزینه زیرساخت ، AHP