الهه نوروزی - دانشجوی دکتری محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.
نادر بهرامی فر - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.
شمس الضحی ابوالمعالی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه سمنان، ایران.
عباس اسماعیلی ساری - استاد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.
علی علیزاده - استادیار، بخش تحقیقات بیماری های گیاهان، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران.

زمینه و هدف: اسفنج­ها بی­مهرگان چسبیده به بستر سخت دریاها هستند که می­توانند سالیان سال در یک جا و مکان ثابتی زندگی کنند و همواره حجم بسیار بالایی از آب دریا را فیلتر نموده و بنابراین قادر به تجمع آلاینده­های محیط زیستی از قبیل عناصر در یک دوره زمانی طولانی هستند. روش بررسی: در این مطالعه از اسفنج دریایی Haliclona sp. موجود در جزیره های قشم و لارک به عنوان شاخص آلودگی عناصر این دو جزیره استفاده شد. بدین منظور  ۱۳ نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره­ قشم و ۱۵ نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره­ لارک به روش  SCUBجمع­آوری شدند و میزان عناصر روی، مس و آهن در نمونه­های توده اسفنج، پس از آماده سازی به وسیله دستگاه جذب اتمی شعله­ای اندازه­گیری گردید. یافته ها: اختلاف غلظت عناصر روی، مس و آهن در نمونه­های اسفنج Haliclona sp. بین جزیره­های قشم و لارک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که متوسط میزان عناصر روی، مس و آهن در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره­ قشم به ترتیب ۲۳/۱۱۵، ۱۸/۱۶۹۸ وmg/kg  ۹۱/۷۴ و در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره­ لارک به ترتیب ۷۳/۷۴، ۷۴/۱۳۵۴ وmg/kg  ۳۶/۴۰ بود و به غیر از آهن، این اختلاف میانگین­ها معنی­دار بودند (۰۵/۰P<).   بحث و نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که جزیره قشم به علت تمرکز بالای صنعتی غرب شهرستان بندرعباس از نظر توزیع جغرافیایی صنایع در مقایسه با دیگر نقاط استان هرمزگان و نزدیکی قشم به صنایع شهرستان بندرعباس از آلودگی فلزات بیشتری نسبت به جزیره لارک دارد.

اسفنج های دریایی, عناصر سنگین, خلیج فارس, جزیره لارک و جزیره قشم