عفت یاحقی - دانشیار، گروه فیزیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران (مسوول مکاتبات).
نجمه بهمن آبادی - کارشناس ارشد فیزیک هسته ای، گروه فیزیک، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین رادیو نوکلئوییدهایی که براثر حوادث هسته ای در محیط زیست منتشر می شود سزیم-۱۳۷ است. این فلز در لایه های بالایی خاک باقی مانده و با گذشت زمان به عمق های زیرین خاک نفوذ کرده و توسط ریشه گیاهان جذب می شود و به زنجیره غذایی انسان راه می یابد و روی آن تاثیر می گذارد. بنابراین پیش بینی مقدار سزیم جذبی در سبزیجاتی که ریشه خوراکی دارند، می تواند برای تامین سلامت انسان ها مفید باشد. روش بررسی: در این تحقیق با استفاده از مدل چندبخشی، پارامترهای انتقال و جذب سزیم ۱۳۷ در اجزای مختلف سبزیجات ریشه ای  به دست آمده است. برای محاسبه پارامترها از داده های اندازه گیری شده در سبزیجات بعد از حادثه فوکوشیما استفاده شده است. ورودی مدل چند بخشی، داده های به دست آمده از تجمع سزیم در سطح خاک و مقدار سزیم در اجزای مختلف گیاه به خصوص ریشه آن است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد از مدل سازی سبزیجات مختلف ریشه ای با استفاده از مدل چند بخشی و اطلاعات حاصل از داده های فوکوشیما، مقدار ضرایب انتقال در ریشه برای هویج و شلغم به ترتیب ۰۳۹/۰و۰۳۱/۰ برای ریشه و خاک بدست آمده که با مقادیر عملی اندازه گیری شده برای خاک لومی کشاورزی که ۰۳۷/۰ است، مطابقت دارد. بحث و نتیجه گیری: ضرایب انتقال محاسبه شده با مقادیر توصیه شده دراستاندارد کمیته بین المللی حفاظت در برابر اشعه مطابقت دارد و نتایج به دست آمده می تواند برای پیش بینی آلودگی پرتوزایی در صورت رخداد حادثه هسته ای استفاده شود.  

سزیم ۱۳۷, حادثه هسته ای, ضرایب انتقال, مدل چند بخشی