جلیل ایمانی هرسینی - دانشجوی دکتری محیط زیست، گروه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گرگان، ایران (مسوول مکاتبات).
محمد کابلی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
جهانگیر فقهی - دانشیار گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. تهران، ایران.
علی طاهرزاده - کارشناس ارشد سنجش ازدور سازمان فضایی ایران.

زمینه و هدف: میزان گسترش و تخریب منابع، با پیش­بینی تغییرات پوشش و کاربری سرزمین مشخص می شود و از این طریق می توان این تغییرات را در مسیرهای مناسب هدایت کرد. در این مطالعه، هدف مدل­سازی روند تغییرات پوشش/کاربری استان همدان با استفاده از تصویر ماهواره ای LANDSAT سنجنده TM در سال ۱۹۸۹ میلادی و تصویر سنجنده LISS۳ ماهواره IRS مربوط به سال ۲۰۰۸ میلادی است. روش بررسی: پس از انجام تصحیحات لازم به روش طبقه بندی نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال، نقشه کاربری- پوشش اراضی برای محدوده مورد مطالعه در طی دو سال مورد نظر تهیه گردید، سپس با استفاده از زنجیره مارکوف با توجه به دو نقشه کاربری- پوشش اراضی به­دست آمده، ماتریس احتمال انتقال کاربری­ها به یکدیگر محاسبه شد. برای مکانی کردن این تغییرات از روش شبکه خودکار استفاده گردید. یافته ها: در نهایت نقشه پوشش- اراضی استان همدان برای ۱۹ سال بعد یعنی سال ۱۴۰۷ به­دست آمد و مساحت هریک از کاربری ها به تفکیک برآورد شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که طبقات پوشش کاربری اراضی طبیعی در آینده روند کاهشی خواهند داشت و به کاربری های انسانی تبدیل خواهند شد. با توجه به افزایش جمعیت و نیز افزایش نیاز انسان به زمین و نیز تمایل انسان به بهره برداری از طبیعت، وقوع چنین تبدیلاتی قابل تصور است، اما باید روند این تغییرات مورد توجه قرار بگیرد تا منابع طبیعی منطقه به شیوه پایدار مورد بهره برداری قرار گرفته و این تغییرات منجر به نتایج وخیمی نگردد. 

مدل سازی, روند تغییر, زنجیره مارکوف, شبکه خودکار, استان همدان