سهیل ولی زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی محیط زیست، گرایش آلودگی های محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس.
حبیب الله یونسی - مسوول مکاتبات): دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
نادر بهرامی فر - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس.

زمینه و هدف: امروزه آلودگی های ناشی از فاضلاب های حاوی سورفاکتانت ها یکی از عوامل عمده و شایع آلودگی های محیط زیستی به شمار می روند. سدیم دودسیل بنزن سولفونات (SDBS)، از مهم­ترین و عمده­ترین انواع سورفاکتانت­ها محسوب می­شود. هدف از این مطالعه سنتز کربن فعال میان حفره از مخروط درخت کاج ایرانی (Pinus eldarica) با استفاده از فعال­سازی شیمیایی به منظور حذف سورفاکتانت سدیم دودسیل­بنزن سولفونات (SDBS) از محلول آبی در سیستم ناپیوسته می­باشد. روش بررسی: برای سنتز کربن فعال از فعال سازهای اسید فسفریک، پتاسیم کربنات و پتاسیم هیدروکسید با نسبت های اشباع سازی متفاوت استفاده گردید. فرایند کربنیزاسیون در کوره سرامیکی تحت جریان گاز نیتروژن با دبی گاز ml/min ۱۰۰ در دمای°C ۷۵۰،  میزان حرارتی  °C/min۸ و به­مدت ۳ ساعت انجام شد. بیشترین سطح ویژه در نمونه فعال سازی شده با اسید فسفریک با نسبت اشباع ۲:۱ معادل  m۲/g۱۵۸۰ به دست آمد. در سیستم ناپیوسته کارایی نمونه های کربن فعال تولید شده برای جذب SDBS از محلول آبی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که کربن فعال تولیدشده با استفاده از فعال ساز پتاسیم کربنات با درصد اشباع ۱: ۷۵/۰ دارای بیشترین ظرفیت جذب معادل mg/g ۵۶/۹۷ بوده است. برای بررسی سینتیک واکنش از مدل های شبه درجه اول، شبه درجه دوم و نفوذ درون ذره ای استفاده شد که نتایج بیانگر این بود که مدل شبه درجه دوم با ۹۸۲/۰ R۲>از برازش بهتری با داده های تجربی برخوردار است. آزمایش واجذب با استفاده از ترکیبات مختلف انجام گرفت، اسیدسولفوریک و اتانول به ترتیب با ۶۷/۶۵ و ۰۳/۴۰ درصد بیشترین میزان واجذب را نشان دادند.

کربن فعال, پیرولیز, سدیم دودسیل بنزن سولفونات, سینتیک, جذب ناپیوسته