رامین سمیعی فرد - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
احمد لندی - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
سعید حجتی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
ناهید پوررضا - استاد گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.

زمینه و هدف: کانی­های رسی مانند سپیولیت به دلیل دارابودن بارالکتریکی و سطح ویژه بالا  از توانایی زیادی جهت حذف فلزات سنگین از محیط زیست برخوردار می­باشند. مطالعات اندکی در رابطه با سنجش توانایی این کانی­ها جهت حذف فلزات سنگین از محلول­های چندیونی صورت گرفته است. هدف این مطالعه بررسی توانایی کانی سپیولیت منطقه فریمان جهت حذف عناصر کادمیوم، کبالت و روی از محلول­های آلوده با کادمیوم، کبالت و روی و تاثیر عوامل مختلف شامل زمان تماس، pH اولیه محلول و اعمال پیش تیمارهای حرارتی (۱۵۰ و ۲۵۰ درجه سانتی­گراد) بر روند جذب این عناصر بود. روش بررسی: تمامی آزمایش­ها با ۳ تکرار در ۱۱ زمان از ۵ تا ۲۸۸۰ دقیقه و در دو pH برابر با ۴ و ۵ انجام شدند. پس از اندازه­گیری میزان باقیمانده­ی هر کدام از این عناصر در محلول­های آزمایشی با استفاده از دستگاه جذب اتمی، نتایج به دست آمده با مدل­های سینتیکی درجه اول، درجه دوم و پخشیدگی درون­ذره­ای برازش داده شدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که پتانسیل جذب این عناصر توسط کانی سپیولیت، وابسته به زمان تماس بین جاذب و محلول، pH و خصوصیات فیزیکوشیمیایی عناصر جذب شونده می­باشد، به گونه­ای که با افزایش زمان تماس بین کانی و محلول حاوی فلزات سنگین، فرآیند جذب روند افزایشی داشته و ترتیب حداکثری جذب این عناصر به صورت Co> Zn> Cd گزارش گردید. به علاوه، داده­های آزمایشی بیشترین هماهنگی را با مدل سینتیکی مرتبه دوم نشان دادند. نتایج نشان داد که استفاده از نمونه­های حرارت دیده کانی سپیولیت نسبت به نمونه­های طبیعی موجب افزایش راندمان جذب فلزات سنگین از محلول­های آبی می­گردد. بحث و نتیجه گیری: استفاده از پیش تیمارهای حرارتی راهکار مناسبی به منظور افزایش جذب سطحی فلزات مورد مطالعه از محلول­های آلوده می­باشد. هم­چنین، این مطالعه نشان داد استفاده از کانی سپیویت در pH ۵ نسبت به ۴ باعث افزایش راندمان حذف فلزات سنگین می­گردد.

سپیولیت, سینتیک, کادمیوم, کبالت, روی