سید علی اکبر هدایتی - دانشیار دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.
سعید شهبازی ناصرآباد - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
حامد غفاری فارسانی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

زمینه و هدف: ورود شوینده­ها از طریق فاضلاب خانگی به اکوسیستم های آبی می تواند اثرات نامطلوبی بر حیات آبزیان داشته باشد. در این تحقیق سمیت حاد هیپوکلریت سدیم (NaOCl)، بر روی ماهیان ۱ ± ۱۶ گرمی (میانگین ± SD) کپور معمولی (Cyprinus carpio) و ۱ ± ۵/۳ گرمی سفید دریای خزر (Rutilus frisii Kutum) به منظور تعیین غلظت کشنده ۵۰% از جمعیت ماهیان در ۹۶ ساعت، مطالعه گردید. روش بررسی: آزمایش به صورت ساکن (Static) و بر اساس روش استانداردO.E.C.D  به مدت ۴ شبانه روز (۹۶ ساعت) انجام گرفت. پس از انجام آزمایش­های ابتدایی به منظور یافتن محدوده کشندگی، آزمایش اصلی با انتخاب ۵ تیمارهای نهایی (۰، ۱۵، ۳۰، ۶۰ و۱۲۰ میلی گرم بر لیتر) برای کپور معمولی و ۶ تیمار نهایی (۰، ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و۸۰ میلی گرم بر لیتر) برای ماهی سفید، هرکدام با ۳ تکرار انجام پذیرفت و در نهایت براساس نتایج به دست آمده و با استفاده از آنالیز پروبیت، مقادیر LC۱، LC۱۰، LC۳۰، LC۵۰، LC۷۰، LC۹۰ و LC۹۹ در ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت بر روی ماهیان اندازه­گیری شد. یافته ها: در مطالعه حاضر صد در صد مرگ و میر بچه ماهیان سفید در غلظت mg L-۱ ۸۰ تنها ساعاتی پس از در معرض قرارگیری آلاینده اتفاق افتاد. ولی این فرایند در ماهی کپور معمولی در غلظت mg L-۱۱۲۰ پس از گذشت ۳۰ ساعت از شروع آزمایش رخ داد. سمیت حاد (LC۵۰ ۹۶-h) هیپوکلریت سدیم برای ماهی کپور معمولی و سفید به ترتیب برابر با ۴۸/۳۹ و ۷۷/۲۳ میلی گرم بر لیتر به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که این شوینده برای ماهیان مورد آزمایش خطرناک بوده و ماهی سفید نیز در برابر هیپوکلریت سدیم بسیار آسیب پذیرتر از کپور معمولی می­باشد

آلودگی, هیپوکلریت سدیم, کپور معمولی (Cyprinus carpio), سفید دریای خزر (Rutilus frisii Kutum), غلظت کشنده, مرگ و میر