سپیده سعیدی - (مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری ارزیابی و آمایش محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
مرجان محمدزاده - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
سید حامد میرکریمی - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

زمینه و هدف: عمدتا مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی شناختی در منظر انجام می گیرند، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیستند بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر هستند. این مطالعات با دو رویکرد صورت می گیرند. در رویکرد اول مطالعه بر پایه عوامل قابل اندازه گیری عینی و بررسی ارتباطات متقابل میان آن ها و در رویکرد دوم مطالعه بر پایه شناخت عوامل ادراکی مشاهده گران صورت می گیرد. این تحقیق با هدف شناسایی مهم ترین معیارهای موثر بر کیفیت بصری سیمای سرزمین صورت گرفته است. روش بررسی: در این تحقیق، مجموعه معیارهای عینی و ذهنی حوزه آبخیز زیارت که یکی از قطب های گردشگری استان گلستان به شمار می رود، از نظر ارزش زیبایی شناختی، با استفاده از رویکرد دوم اولویت بندی شدند. به این منظور پرسشنامه ای تدوین شد و به تعداد ۱۰۰ عدد بین افراد بازدیدکننده توزیع شد. داده­های حاصل از پرسشنامه در نرم­افزار SPSS تحلیل و معیارها با استفاده از روش طبقه بندی رتبه ای، اولویت بندی شدند. یافته ها: از مجموع ۲۳ معیار عینی و ذهنی مورد بررسی، ۵ معیاری که بالاترین امتیازها را به خود اختصاص دادند عبارتند از: بکر بودن منطقه، پاکیزگی محیط، قابلیت دید آبشار، قابلیت دید نقاط پر تنوع و تنوع رنگ در سیمای سرزمین که می توانند به عنوان مهم ترین مولفه های تاثیر گذار روی ارزش زیبایی شناختی منطقه مورد مطالعه معرفی شوند. نتیجه­گیری: معیارهای ذهنی معرفی شده در این پژوهش می تواند به عنوان مجموعه کاملی از کل معیارهای تاثیر گذار روی درک افراد بازدیدکننده از زیبایی منظر، در ارزیابی کیفیت بصری سایر مناطق به کار گرفته شود. ولی انتخاب معیارهای عینی جهت ارزیابی کیفیت بصری هر منطقه باتوجه به موقعیت جغرافیایی، خصوصیات اقلیمی و توپوگرافی منطقه متفاوت خواهد بود.

کیفیت بصری سیمای سرزمین, معیارهای عینی و ذهنی, رهیافت ادراکی, پرسشنامه, آبخیز زیارت