بهاره لرستانی - (مسوول مکاتبات): دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، ایران.
راشین نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، ایران.
نسرین کلاهچی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، ایران.

زمینه و هدف: آلودگی خاک به ترکیبات نفتی یکی از شایع ترین معضلات زیست محیطی است که به هنگام استخراج، انتقال و پالایش سبب ورود هیدروکربن های پایدار به محیط و سرانجام آلودگی خاک می شود. آلودگی نفتی می تواند سبب آسیب به محیط زیست، جمعیت جانوری و گیاهی شود. زیست پالایی گیاهی فن آوری اقتصادی و دوستدار محیط زیست است که با کمک گیاهان می تواند سبب کاهش ترکیبات نفتی از خاک شود. می تواند روشی مناسب برای پاک سازی ترکیبات نفتی از خاک باشد. این مطالعه با هدف بررسی زیست پالایی خاک های آلوده به نفت خام سبک توسط بقولات انجام یافته است. روش بررسی: در این مطالعه بررسی توانایی استقرار و رشد گونه های خلر (lathyrus sativus)، عدس (lens culinaris)، شنبلیله (Trigonella foenum)، شیرین بیان (Glycyrrhiza glabr) از خانواده بقولات ((fabaceae در خاک های آلوده به نفت خام سبک به غلظت های مختلف (۱، ۲، ۳ ،۴%) در مدت ۴۰ روز در قالب یک طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی پتانسیل حذف ترکیبات نفتی از خاک با استفاده از روش گیاه پالایی، میزان کاهش ترکیبات نفتی از خاک آلوده توسط این گونه ها اندازه گیری شد. یافته ها: میزان کاهش بیش­تر ترکیبات نفتی از خاک میزان ۳/۷۳% در تیمار ۱%  در گونه  خلر (Trigonella foenum) و میزان کاهش کمتر ترکیبات نفتی از خاک میزان ۶/۳۸% در تیمار ۴% در گونه شنبلیله (Trigonella foenum) مشاهده. همچنین ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که افزایش وزن خشک در گیاه میزان کاهش آلودگی نفتی را از خاک افزایش داده است. نتیجه گیری: با توجه به کارایی قابل قبول گونه های مورد بررسی در پاک سازی آلودگی نفتی و صرفه جویی اقتصادی گیاه پالایی نسبت به سایر روش های پاک سازی خاک، استفاده از این روش برای مناطق آلوده ایران توصیه می شود. 

آلودگی, بقولات, پالایش, ترکیبات نفتی, خاک, محیط زیست