اصغر فلاح - دانشیار گروه جنگل داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری (مسوول مکاتبات)
یحیی کوچ - استادیار گروه جنگل داری، دانشگاه تربیت مدرس.
علی اکبر رستاقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جنگل داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

زمینه و هدف: جهت بررسی کمی و کیفی کاج بروسیا، جنگل­کاری منطقه قپان با مساحت ۲۳۲ هکتار مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: به همین منظور در سه طبقه ارتفاعی از سطح دریا (۴۰۰-۲۰۰، ۶۰۰-۴۰۰ و ۸۰۰-۶۰۰ متر) به روش تصادفی سیستماتیک اقدام به برداشت پلات­های ۴۰۰ مترمربعی گردید (تعداد ۳۰ قطعه نمونه در هر طبقه ارتفاعی). در داخل هر یک از قطعات نمونه مورد بررسی، برخی خصوصیات کمی و کیفی درختان ثبت شد. هم­چنین به منظور بررسی خصوصیات خاک توده نیز در هر یک از طبقات ارتفاعی سه پروفیل خاک در افق­های A و B حفر گردید و در محیط آزمایش­گاه اندازه­گیری و در تجزیه و تحلیل به کار گرفته شد. یافته­ ها:  نتایج این تحقیق نشان داد که ساختار قطری و ارتفاعی توده در هر سه پایگاه از توزیع متمایل به نرمال پیروی می­کند. پایگاه بالایی (۸۰۰ - ۶۰۰ متر) مقدار حجم در هکتار بیش­تری را نسبت به دو پایگاه دیگر نشان داده است. از طرفی معلوم گردید که با افزایش ارتفاع از سطح دریا درصد شاقولی بودن، تنه بدون شاخه، شادابی تاج، افزایش و درصد درختان با تاج متقارن و انحناء تنه اصلی کاهش می­یابد، در حالی که درصد چند شاخگی و سلامت تنه تغییرات منظمی را در ارتباط با افزایش ارتفاع نشان نداده است. مطالعات خاک­شناسی نیز تفاوت­های معنی­داری را در ارتباط با پایگاه­های مختلف نشان نداده است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه کلی این که بهترین توده­های کاج بروسیا هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ کمیت در منطقه مورد مطالعه در ارتفاعات بالا قابل مشاهده هستند.

کاج بروسیا, ارتفاع از سطح دریا, خاک, خصوصیات کمی و کیفی توده