محمدرضا خانی - استادیار, گروه بهداشت محیط. واحد علوم پزشکی تهران. دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران.
محمدصادق سخاوتجو - استادیار, عضو هیات عملی گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان
نعمت الله خراسانی - استاد, عضو هیات علمی دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
گلاله شهاب پور - کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست- آلودگی هوا. واحد علوم پزشکی تهران. دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران (مسوول مکاتبات).

زمینه و هدف: دی اکسیدگوگرد به عنوان یکی از آلاینده های مهم بر روی گیاهان، جانوران و اشیاء اثرات غیر قابل جبرانی را بر جای می گذارد، لذا پایش و کنترل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شاخص های بیولوژیکی به عنوان شناساگرهای آلاینده های هوا در محیط های شهری و صنعتی می توانند در جهت کنترل آلودگی هوا، هدایت کننده های مناسبی باشند. گل سنگ ها از جمله شاخص های بیولوژیکی هستند که در این رابطه به کار برده می شوند. لذا بررسی کارآیی و تاثیرپذیری  پایش زیستی دی اکسیدگوگرد  با استفاده از گل سنگ lecanora muralis ، مدنظر قرار گرفت. روش کار: در این تحقیق گل سنگ موردنظر درون کیسه های مخصوص، در تماس با گاز دی اکسیدگوگرد در غلظت های۴۰،۱۰۰ و ۲۰۰ppb به مدت سه ساعت قرار داده شدند. سپس میزان تخریب کلروفیل a و b، a + b و نسبت ۴۱۵/OD۴۳۵OD از طریق غوطه ور ساختن ۲۰ میلی گرم از وزن خالص گل سنگ در ۱۰ میلی لیتر محلول DMSO اندازه گیری شد. یافته ها: براین اساس، میانگین تخریب کلروفیل a و  bدر نمونه های درمعرض تماس با SO۲ نسبت به نمونه شاهد به ترتیب ۳/۷۷% و ۱/۹۴% بود و در تمامی موارد تخریب کلروفیل a و b، a + b ، رابطه مستقیم بین میزان تخریب و غلظت آلاینده وجود داشت. نتیجه گیری: بنابراین با استفاده از حساسیت بالای گل سنگ ها به جذب گاز SO۲ می توان وجود یا عدم وجود آلاینده ی دی اکسیدگوگرد و مقدار آن را در هوا پایش نمود و این پایش به عنوان راهکاری موثر امکان پذیر و قابل کاربرد است.

شاخص زیستی(Bioindicator), گل سنگ (Lichen), دی اکسیدگوگرد, پایش آلودگی هوا