فرشته احمدی - عضو هیات علمی گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد (نویسنده مسئول مکاتبات)
حسنعلی لقایی - دانشیار دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
نیلوفر یزدخواستی - دانش آموخته رشته مهندسی شهرسازی دانشکده هنر و معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

  زمینه و هدف :مادی­ها به عنوان یکی ازعناصر کلیدی ساختار فضایی شهر اصفهان محسوب می­شوند و از زمان صفویان به اصفهان ویژگی­های متمایزی نسبت به دیگر شهرهای ایران بخشیده­اند. مادی ها به عنوان یکی از  لبه­های شهری فعال، بر شکل گیری و ارتقاء کیفی محلات پیرامون خود موثر بوده‍اند، و برای سال­های طولانی سبب سرزندگی،خوانایی فضاهای شهری، ایجاد حس تعلق به  مکان و خلق خاطره برای شهروندان می شده اند. اما امروزه متاسفانه این عناصر هویت بخش و پیونددهنده در ساختار شهر اصفهان، خصوصا در محلات تاریخی تا حدود زیادی اهمیت پیشین خود را از دست داده اند. دلایل بسیاری از جمله نبود یا کمبود آب، و در پی آن کاهش سبزینگی پیرامون مادی­ها و عدم استفاده از آنها به عنوان یک فضای شهری عمومی، همچنین تاریکی و ایجاد فضاهای مخوف در اطراف جداره برخی از آنها در شب، سبب پایین آمدن احساس امنیت و نبود فعالیت­های پویا در مجاورت آنها گردیده­است. لذا این مقاله با هدفباززنده سازی و ارتقای کیفی لبه شهری مادی ها در اصفهان با بهره گیری از نورپردازیتدوین شده است. روش بررسی: در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی سعی شده تا به منظور ارتقاء کیفی لبه مادی ها و احیای قابلیت های نهفته در آنها، ضمن بررسی وضع موجود مادی فرشادی به عنوان مطالعه موردی، به ارائه راهکارها و ضوابطی با تاکید بر چگونگی نورپردازی شبانه و نحوه بکارگیری رنگ و نور در راستای هویت بخشی به این مادی پرداخته شود که قابل تعمیم به سایر مادی ها وسایر لبه های شهری که واجد ویژگی های مشابه مادی ها هستند، نیز باشد. این امرموجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات  و ایجاد محورهای سبز،جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه روز در مقیاس شهر می گردد. یافته ها:در نورپردازی باید به انتخاب رنگ نور ،جهت تابش نور،چراغ  و لامپ نوری، روش ها و حالت های نورپردازی، مکان گزینی چراغ ها در هنگام تهیه طرح توجه شود و همچنین ویژگی های فضا و عناصر مورد نورپردازی لبه های شهری  و ویژگی ها و نقش های مختلف ادراکی، عملکردی، کالبدی، بصری، اجتماعی، اقتصادی هرکدام از لبه های شهری باید در نظر گرفته شود تا هریک از این نقش ها در شب و روز مطابق یکدیگر تلقی گردند و نقش هویتی و خوانایی شان حفظ گردد. این امر موجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات  و ایجاد محورهای سبز، جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه روز در مقیاس شهر می گردد. بحث و نتیجه گیری: بر طبق این پژوهش، با استفاده از تکنیک ها و روش های مختلف نورپردازی ،که برگرفته از تجربیات ایران و جهان می باشد و همچنین بهره گیری از خلاقیت و مشارکت مردمی و بومی گرایی می توان به طراحی و اجرای نورپردازی مناسب مادی ها و لبه های شهری با کمک دانش ها و تکنیک های جدید و مقرون به صرفه اقتصادی، و در نظر گرفتن شرایط محلی و هویت موجود پرداخت و به پایداری زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی لبه های شهری و مادی ها در شب هنگام  و روز هنگام ،دست یافت که موجب گردد لبه های شهری و مادی ها به محورهای سبز و جذاب و پویا در اوقات مختلف شبانه روز و در سطح محلات و شهر ،تبدیل گردند.

لبه شهری, مادی, ارتقای کیفیت فضایی, رنگ, نورپردازی