تحلیل و پایش خشکسالی هواشناسی منطقه سیستان و بلوچستان

زمینه و هدف: یکی از اثرات زیان­آور کمبود بارش خسارت­های ناشی از رخداد خشکسالی است. هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی و شدت وقوع خشکسالی منطقه سیستان و بلوچستان در مقیاس سالانه و فصلی طی دوره ۴۲ ساله آماری می­باشد. روش بررسی: تحلیل خشکسالی با استفاده از پنج شاخص رایج توزیع استاندارد (ZI)، انحراف از میانگین (SDI)، درصد نرمال بارندگی (PNPI)، ناهنجاری بارندگی (RAI) و کلاسه­بندی دامنه بارش (PC) بر روی اطلاعات و آمار بارندگی فصلی و سالیانه چهار ایستگاه سینوپتیک زاهدان، زابل، چابهار و ایرانشهر طی دوره مشترک آماری (۲۰۰۵-۱۹۶۴) صورت گرفت. یافته­ها و نتایج: نتایج نشان داد که شاخص SDI در مقایسه با روش­های PNPI، ZI، PC و RAI در مقیاس فصلی و سالانه برآوردهای قابل قبول­تری را ارایه داد. استان سیستان و بلوچستان برمبنای شاخص SDI در مقیاس سالیانه و فصلی خشکسالی­هایی را تجربه نموده است. بر این اساس، درصد خشکسالی­های سالیانه­ی با شدت زیاد و بسیار زیاد نسبت به خشکسالی­های با شدت کم و متوسط کمتر بود. در مقیاس فصلی نیز شاخص SDI در فصل تابستان بطور متوسط ۴۲ درصد خشکسالی ها با شدت بسیار زیاد و زیاد را نشان داد در حالی که در فصل زمستان ریسک وقوع خشکسالی با شدت­های بسیار زیاد و زیاد بطور متوسط ۱۲ درصد  بود. همچنین مقادیر میانگین متحرک۳ ساله و ۵ ساله، جهت بررسی روند و تداوم خشکسالی در مقیاس سالانه در ایستگاه­های مذکور استخراج شد. نتیجه­گیری: نتایج مبین این واقعیت است که خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان رو به افزایش است که بتدریج بر شدت آن نیز افزوده شده است. همچنین  با عنایت به روند کاهشی بارش منطقه می­توان انتظار رخداد خشکسالی­های با شدت و مدت بیشتری را داشت.

Keywords:

خشکسالی هواشناسی , شاخص های خشکسالی , بارش , سیستان و بلوچستان