محمدرضا سمرقندی - استادیار، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، ایران.
منصور ضرابی - دانشکده بهداشت، کمیته تحقیقات دانشجوئی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران (مسوول مکاتبات).

فاضلاب های شهری و صنعتی یکی از عمده ترین منابع آلوده کننده آب های سطحی و زیرزمینی می باشند. استفاده از دترجنت ها در مصارف خانگی و صنعتی باعث افزایش غلظت این مواد در فاضلاب های شهری و صنعتی شده است. دترجنت ها مولکول های آلی بزرگی هستند که به مقدار کمی در آب محلول بوده و اغلب سمیت بالایی دارند و با ایجاد کف و کاهش انتقال اکسیژن به آب باعث ایجاد مشکلات بهره برداری در تصفیه خانه های فاضلاب می شوند. جهت حذف دترجنت ها از روش های مختلفی از جمله انعقاد و لخته سازی، اسمز معکوس، اکسیداسیون توسط ازن و فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته استفاده می شود. در این تحقیق امکان حذف دترجنت ستیل تری متیل آمونیوم برومائد(C-TAB) از محلول سنتیتیک با استفاده از فرآیند فنتون به عنوان روش موثر و آسان مورد مطالعه قرار گرفت و نمونه مورد نظر با غلظت mg/L ۲/۰ ساخته شد. آزمایشات به طور مجزا با در تماس قرار دادن ۱۰۰ میلی لیتر از محلول سنتیتیک در۴ pH= و ۴ دامنه غلظت یون فرو(۱۰،۵، ۱۵و۲۰ میلی گرم در لیتر) و ۴ دامنه غلظت پراکسید هیدروژن(۲۰،۳۰،۴۰و۵۰ میلی لیتر در لیتر) در سیستم ناپیوسته در زمان تماس ۲۰،۴۰ و ۶۰ دقیقه انجام پذیرفت. نتایج حاصل از این تحقیق مشخص کرد که در سیستم ناپیوسته در pH اسیدی(۴=pH ) با افزایش زمان ماند، افزایش غلظت یون فرو و افزایش غلظت پراکسید هیدروژن، کارایی حذف دترجنت افزایش یافت،  به طوری که در ۴pH= و زمان ماند ۶۰ دقیقه و غلظتmg/L ۲۰از یون فرو، با افزایش غلظت پر اکسید هیدروژن از mg/L ۲۰ به mg/L۵۰ کارایی حذف دترجنت آنیونی، از ۵/۵۴ درصد به ۵/۸۹ درصد رسید. در مجموع با توجه به سهولت روش و کارایی مناسب این سیستم، استفاده از این روش جهت حذف دترجنت ها از فاضلاب های شهری و صنعتی توصیه می شود.

دترجنت آنیونی, فنتون, اکسیداسیون شیمیایی, سیستم ناپیوسته, آب اکسیژنه