فرشید کفیل زاده - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه زیست شناسی، جهرم، ایران (مسوول مکاتبات).
سمیه بهزادی شهر بابک - کارشناس ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه زیست شناسی، جهرم، ایران

زمینه و هدف: هیدروکربن های چندحلقه ای (PAHs)، دسته ای از ترکیبات آروماتیک با حلقه های به هم پیوسته می باشند که در نتیجه احتراق ناقص سوخت های فسیلی و دیگر ترکیبات آلی، از طریق پساب کارخانه های تولید کک (coke) ،پالایشگاه های نفت و صنایعی که از درجه حرارت­ های بسیار بالا استفاده می کنند، وارد محیط زیست می گردند. امروزه تجزیه بیولوژیک این ترکیبات توسط میکروارگانیسم ها، مطمئن ترین و بهترین راه مبارزه با این آلودگی ها است و باکتری ها  به علت داشتن آنزیم های متنوع بر دیگر ارگانیسم ها ارجحیت دارند. یکی از ترکیبات آروماتیک، آنتراسن می باشد. آنتراسن یک ترکیب سه حلقه ای جامد و ایزومر فنانترن است. آنتراسن منبع اصلی و پایه رنگ های آنتراکینون و آلیزارین می باشد. این ماده از تقطیر زغال سنگ و احتراق ناقص سوخت های فسیلی حاصل شده و در مراکز صنعتی به وفور یافت می شود. در این تحقیق به منظور تعیین میزان تجزیه باکتریولوژیک آنتراسن، به شناسایی باکتری های تجزیه کننده آنتراسن در دریاچه مهارلو و هم چنین تعیین میزان تجزیه این ماده درحضور عامل pH پرداخته شده است. مواد و روش ها: در این بررسی جداسازی باکتری های گرم منفی تجزیه کننده آنتراسن از آب ورسوب دریاچه مهارلو انجام گردید. نمونه برداری از ۴ ایستگاه و در فصل بهار انجام شد. نمونه ها پس ازصاف شدن،در محیط پایه حاوی ترکیبات معدنی، عناصر کمیاب و آنتراسن کشت داده شده و پس از کشت های متوالی در محیط های اختصاصی و انجام تست های اولیه  و بیوشیمیایی، باکتری های گرم منفی جدا و در حد جنس و گونه شناسایی شدند. پس از آن تاثیرpH، بر روند تجزیه بررسی شد. یافته ها و نتایج: باکتری هایی که از این بررسی به دست آمدند شامل جنس های سودوموناس، نوکاردیا، ایروموناس و اسینتوباکتر بودند. از این تعداد باکتری ها که به دست آمدند،  بیشترین تعداد مربوط به مصب رودخانه خشک با فراوانی ۵/۲۶% و کمترین آن مربوط به وسط دریاچه بود . با توجه به پراکنش بیشتر سودوموناس نسبت به بقیه باکتری ها می توان آن ر ا به عنوان گونه شاخص تجزیه کننده آنتراسن در نظر گرفت. با بررسی تاثیر pH  بر روند تجزیه آنتراسن، مشخص شد که حلالیت آنتراسن در ۵/۵=   pH ،  pH بیش از ۷ و ۸/۸= pH  بوده و در نتیجه میزان تجزیه این سوبسترا توسط باکتری نیز در ۵/۵= pH  بیشتر بوده است. با توجه به توانایی باکتری ها درتجزیه آنتراسن و تاثیر pH  در روند تجزیه، می توان با به کار گیری باکتری ها و ایجاد شرایط بهینه، توانایی آن ها را در تجزیه این قبیل سوبستراها افزایش داده و در نتیجه به محیطی سالم و به دور از این آلاینده ها دست یافت.       

آنتراسن, سودوموناس, باکتری های گرم منفی, تجزیه بیولوژیک, هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای