محمدعلی عبدلی - استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
فرشید رحیمی - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
رضا سمیعی فرد - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
مهدی جلیلی قاضی زاده - دانشجوی (سابق) دکتری مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران و استادیار گروه آلاینده های محیط زیست پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی (مسئول مکاتبات)

زمینه و هدف: مدیریت پسماندهای روستایی در سطح یک استان، به­دلیل پراکندگی مراکز تولید پسماند و همچنین تنوع ترکیب پسماند تولیدی از اهمیت و پیچیدگی زیادی برخوردار است. هدف از این تحقیق، بررسی مدیریت پسماند جامد در روستاهای استان هرمزگان و ارائه راهکارهای مدیریتی می­باشد. مواد و روش­ها: ۲۶ روستا از نقاط مختلف استان به­عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند. یک پرسشنامه برای مشخص شدن وضعیت موجود دفع پسماند در مناطق روستائی تهیه و بین هر یک از ۲۶ دهیاری روستاهای نمونه تقسیم شد. به­علاوه نمونه­گیری از پسماندها به­صورت ۷ روز پی­در­پی، در چهار فصل سال انجام یافت. نتایج حاصل از آنالیز فیزیکی و شیمیایی و نیز پرسشنامه­ها، به­عنوان اطلاعات خام اولیه برای بررسی وضع موجود و نهایتا ارایه راهکارهای مناسب برای سیستم مدیریت پسماند روستایی در استان هرمزگان استفاده شد. یافته­ها: در روستاهای نمونه نرخ تولید پسماندهای خانگی حدود ۳/۶۱۷ گرم به ازای هر نفر در روز می­باشد. در مجموع ۳۶۰ واحد تجاری در روستاهای نمونه استان وجود دارند که مقدار کل زباله تجاری تولیدی توسط آن­ها ۳۸۱۶ کیلوگرم در روز است. همچنین میانگین پسماند پزشکی حدود ۸/۸ کیلوگرم به ازای هر واحد بهداشتی می­باشد. ترکیب پسماند در روستاهای نمونه عبارت است از: مواد فسادپذیر ۷۷/۴۳، کاغذ و مقوا ۷۲/۹، پلاستیک ۶۲/۹، چوب ۲۰/۶، فلزات ۴۴/۱۰، شیشه ۹۰/۷، لاستیک ۵۸/۵ و منسوجات ۷۹/۶ درصد. بحث و نتیجه­گیری: توصیه می­شود که در برنامه پنج ساله اول، جداسازی از مبدا شامل پسماند خشک تفکیک­پذیر (پلاستیک، کاغذ و فلزات) و پسماندهای تر انجام گردد و جداسازی از مبدا برای سایر ترکیبات پسماند مثل چوب، لاستیک، شیشه و منسوجات در برنامه پنج ساله دوم اجرا شود. از نظر اقتصادی، زباله­سوزی همراه با بازیافت انرژی، گزینه مناسبی برای دفع پسماند مناطق روستایی در استان هرمزگان نمی­باشد. با توجه به سهم کم پسماند خشک، در دسترس بودن زمین مناسب و نیروی کار ارزان در مناطق روستایی، کمپوست با فن­آوری ارزان برای این مناطق توصیه می­شود.

مدیریت پسماند روستایی, هرمزگان, پتانسیل بازیافت