محمد ثناگویی زاده - استادیار گروه مطالعات خانواده، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

هدف از پژوهش حاضر، تبیین الگوی خودمراقبتی منظم در صمیمیت زناشویی برخاسته از دیدگاه اسلامی است. بدین منظور با استفاده از نظریه داده‎ بنیاد، منابع اسلامی شامل آیات قرآن و روایات معصومین(ع) مطالعه شد. با جست‎ وجوی کلیدواژه‎ های مرتبط با موضوع و با کمک نرم‎ افزارهای جست‎ وجوگر از میان آیات قرآن و پنجاه منبع روایی اسلامی داده‎ های پژوهش گردآوری شد، سپس به‎ منظور کشف و استخراج الگوی خودمراقبتی، داده‎ ها در یک فرایند سه مرحله‎ ای شامل کدگذاری باز اولیه و ثانویه و کدگذاری محوری رمزگشایی شد و در اختیار ده نفر از کارشناسان در حوزه دین و خانواده قرار گرفت و پس از تایید و اصلاح مطابق با نظر آن‎ ها، با مطالعه و مرور مقوله‎ های محوری، مقوله هسته‎ ای مدل کشف و ارتباط سایر مقوله‎ ها در بطن الگوی نظری مطابق با الگوی پارادایمی اشتراوس و کوربین با استفاده از کدگذاری گزینشی تعیین شد. یافته‎ های پژوهش نشان داد که پدیده‎ محوری در این الگو، انس یا صمیمیت است که ارضای نیازهای صمیمانه به‎ منزله شرایط علی، موانع صمیمیت و عواطف مثبت و منفی به‎ منزله شرایط مداخله‎ گر، شرایط زمینه‎ ای شامل مسئولیت‎ پذیری زوجین، ادارک سازه‎ های صمیمیت انتظاری و واقعی، راهبردها شامل تنظیم ادراک‎ ها، اشتراک‎ گذاری ادراک‎ ها، تعیین وضعیت صمیمیت زناشویی و انجام مهارت‎ ها متناسب با وضعیت صمیمیت زناشویی و خودمراقبتی منظم به‎ منزله پیامد الگو کشف شد. فرایند الگوی خودمراقبتی منظم برای شکل‎ گیری روابط صمیمانه زوج‎ ها یک الگوی فرهنگی و متناسب با آموزه‎ های دین اسلام بوده است و زوج‎ ها با یادگیری آن می‎ توانند به‎ صورت خودیاری، روابط صمیمانه خود را ارتقا بخشند.‎

خودمراقبتی منظم, صمیمیت, زناشویی, دیدگاه اسلام