سیدمحمدعلی زمردیان - عضو هیات علمی دانشگاه شیراز
مجتبی زاهد - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه شیراز

وقتی یک سد یا تاسیسات آبی بر روی یک رودخانه احداث می شود رسوبات رودخانه ای در نزدیکی های محل ورود رودخانه به مخزن سد به دلیل کاسته شدن از سرعت جریان ته نشین شده و باعث رسوب گذاری در مخزن سد می گردد. به هر حال همه دریاچه ها و مخازن احداث شده بر روی رودخانه های طبیعی در معرض خطر رسوب گذاری هستند. انباشت رسوبات در مخازن سدها باعث کاهش ظرفیت ذخیره ای آب آنها شده و عمر مفید سدها را کاشه می دهد. همچنین رسوبات می تواند باعث مشکلات زیادی از جمله کاهش بازدهی کنترل سیلاب در پایین دست، افزایش سیل گیری بالا دست ناشی از بالا آمدن در ناحیه دلتا، ورود رسوبات در تاسیسات نیروگاهی، انسداد دریچه ها و آبگیرها شده و حتی کیفیت آب مخزن را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین مهندسان بایستی قبل از طراحی مخزن یک سد مساله رسوب گذاری آن را مورد مطالعه قرار دهند و میزان رسوب گذاری و الگوی توزیع رسوب مخزن را پیش بینی و جهت تنظیم تجمع رسوبات درداخل مخزن، در طراحی منظور نمایند. یکی از روشهای کنترل رسوب استفاده از سدهای تنظیمی پاره سنگی کنترل رسوب به منظور کنترل جلوگیری از از ورود رسوبات حاصل از سیلاب به داخل مخزن سد یا تاسیسات آبی می باشد . در این مقاله ضمن بررسی مراحل شبیه سازی مونت کارلو در خصوص کاربرد این روش در بهینه سازی ضخامت سدهای پاره سنگی کنترل رسوب بحث گردیده است.

سد پاره سنگی ، رسوب ، بهینه سازی ، شبیه سازی مونت کارلو