رضا کشاورزافشار - دانشجوی دکتری
محمدرضا چایی چی - اعضای هیات علمی دانشگاه تهران
حسین مقدم - اعضای هیات علمی دانشگاه تهران
محمدرضا احتشامی - عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

به منظور مقایسه خصوصیات کیفی علوفه شاخساره و ریشه شلغم علوف های تحت تاًثیر استفاده از باکتری های حل کننده فسفات در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج اجرا شد.آزمایش به صورت کر تهای خرد شده و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول عبارت بود از پنج سطح کم آبیاری (یک مرتبه آبیاری در زمان کاشت، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده ها، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده ها + آبیاری در آغاز رشد ساقه و آبیاری کامل در تمام دوره رشد بر اساس نیاز آبی گیاه) و عامل دوم عبارت بود از چهار سطح کودی (شاهد بدون کود، کود شیمایی فسفره به صورت کامل بر اساس آزمون خاک، 50 % کود شیمیایی + تلقیح بذر با باکتری سودوموناس سویه های 41 و 168 و تلقیح بذر با باکتر یهای سودوموناس به تنهایی). نتایج نشان داد شاخساره شلغم علوف های در مقایسه با ریشه از قابلیت هضم کمتری برخوردار بود و دلیل این امر بالاتر بودن درصد الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی آن می باشد. همچنین شاخساره دارای درصد بیشتری کربوهیدرات محلول در آب و پروتئین خام در مقایسه با ریشه بود. در مقابل ریشه شلغم دارای درصد بیشتری خاکستر بوده و قابلیت هضم بیشتری نیز در مقایسه با شاخساره داشت. همچنین انرژی متابولیسمی ریشه که یکی از عوامل مهم در تعیین کیفیت علوفه می باشد در مقایسه با شاخساره بالاتر بود

شلغم علوفه ای، کم آبیاری، باکتری های حل کننده فسفات، سودوموناس، کیفیت علوفه