حجیه بی بی رازقی نصرآباد - دانشیار، گروه مطالعات خانواده، موسسهتحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران
میمنت حسینی چاوشی - دانشیار، دپارتمان جمعیت و بهداشت عمومی، دانشگاه ملبورن استرالیا، ملبورن، استرالیا
محمد جلال عباسی شوازی - استاد، گروه جمعیتشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

در پژوهش های اخیر که در بسیاری از کشورها برای تبیین باروری پایین انجام شده است، در چارچوب نظریه برابری جنسیتی، تقسیم کار و نگرش های جنسیتی، به منزله تعیین کننده اساسی و مهم مطرح شده اند. در این مطالعه، تاثیر تقسیم کار و نگرش های جنسیتی بر فاصله تولد اول تا دوم آزمون می شود؛ بدین منظور از بخشی از داده های طرح تحولات باروری در پنج استان منتخب ایران - ۱۳۹۶ - و از اطلاعات ۳۶۳ زن ازدواج ‎کرده ۴۹-۱۵ ساله دارای یک فرزند شهر تهران استفاده شد. برای برآورد تابع بقای تک فرزندی، روش کاپلان مایر و برای شناسایی تاثیر نگرش و تقسیم کار جنسیتی بر فاصله تولد دوم، الگوی گامای تعمیم یافته به کار گرفته شد. نتایج نشان دادند میانه فاصله تولد اول تا دوم ۸۴ ماه است و زنانی که نگرش جنسیتی برابرطلبانه دارند و کارهای خانه را به تنهایی انجام می دهند، با فاصله طولانی تری فرزند دوم را به دنیا می آورند. براساس نتایج الگوی گامای تعمیم یافته، مشارکت مردان در کارهای داخل خانه تاثیر معنی داری بر فاصله تولد دوم ندارد؛ اما داشتن نگرش جنسیتی برابرطلبانه و مشارکت نکردن مردان در امور مربوط به فرزندان، فاصله تولد دوم را افزایش می دهد. یافته های این مقاله با نظریه برابری جنسیتی مطابقت دارند؛ به گونه ای که داشتن نگرش های برابری طلبانه جنسیتی میان زنان، تنها زمانی سبب افزایش باروری و کاهش فاصله بین موالید می شود که مردان نیز در تصمیم گیری و امور خانه و فرزندان مشارکت داشته باشند. در زمینه اجرایی ‎شدن سیاست‎های افزایش باروری، ضمن تلاش برای رسیدن به اقتصاد پایدار و چشم انداز خوش بینانه برای آینده، سیاست های افزایش جمعیت و سیاست های دوستدار خانواده، باید چارچوب وسیعی از ارزش‎ های فرهنگی را در بر گیرند که با حمایت از افزایش مشارکت مردان در امور داخل خانه و کاهش نابرابری جنسیتی، مانع تاخیر بیشتر تولد دوم و افزایش باروری به سطح جانشینی شوند.

تولد دوم, فاصله موالید, تک‎فرزندی, باروری پایین, برابری جنسیتی, نگرش جنسیتی, تقسیم کار