حمیده حاج حسینی
سید محمد شبیری
مهران فرج اللهی

   در تحقیق حاضر نیازسنجی و تعیین اولویت­های آموزشی دانش­آموزان مقطع متوسطه در زمینه­ محیط زیست مدنظر قرار گرفته شده است. بدین منظور سه فرضیه در نظر گرفته شد تا صحت و سقم آن­ها مورد ارزیابی قرار گیرد. فرضیه­های در نظر گرفته شده به ترتیب عبارتند از ۱- آگاهی گروه سنی هدف نسبت به مسایل زیست محیطی، سبب حساسیت آن­ها نسبت به این مسایل می­شود، ۲- برنامه­ آموزشی موجود محیط زیست، پاسخ­گوی نیازهای مقطع سنی هدف می­باشد، و ۳- آموزش مسایل زیست محیطی در مقطع سنی دبیرستان اثربخشی بیشتری دارد. سپس نظرسنجی­های لازم از میان دانش­آموزان مقطع متوسطه­ چهار منطقه از مناطق آموزش و پرورش شهر تهران، که به­طور کاملا تصادفی انتخاب شده بودند، صورت گرفت. دانش­آموزانی که مورد نظرسنجی قرار گرفتند ۵/۷ % تعداد دانش­آموزان هر منطقه را تشکیل می­دهند. بدین ترتیب ۵۱۶ دانش­آموز مورد نظر سنجی قرار گرفتند که توزیع آن­ها در میان مناطق منتخب عبارت است از ۱۳۴ نفر از منطقه ۱، ۲۰۶ نفر از منطقه­ ۴، ۶۹ نفر از منطقه­ ۷ و ۱۰۷ نفر از منطقه­ ۱۲. همچنین جهت تعیین  اولویت­های آموزشی از سی نفر از محققان، کارشناسان و معلمان ذی­ربط نظرخواهی شد. اطلاعات جمع­آوری شده از طریق نرم­افزار SPSS۱۴.۰ مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق از پارامترهای آمار توصیفی نظیر فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و از پارامترهای آمار استنباطی حاصل از آزمون ویل­کاکسون، آزمون خی دو (مربع کای) و ضریب همبستگی کرامر جهت تجزیه و تحلیل آماری سوال­های پرسشنامه و در نهایت پاسخ­دهی به فرضیه­های تحقیق استفاده و نتایج زیر حاصل شد: نتایجی که از تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیه اول به­دست آمد نشان می­دهد که دانش­آموزان مقطع متوسطه وضعیت موجود آموزش محیط زیست را جهت ایجاد حساسیت ناکارآمد تشخیص داده و ایجاد تغییر در برنامه­های آموزشی را ضروری می­دانند. با توجه به این یافته­ها فرضیه اول مورد تایید قرار می­گیرد. نتایجی که از تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیه دوم به­دست آمد نشان می­دهد که دانش­آموزان مقطع متوسطه وضعیت موجود برنامه­ آموزش محیط زیست را پاسخ­گوی نیازهای مقطع سنی دانش­آموزان مقطع متوسطه تشخیص نداده­اند و ایجاد تغییر در برنامه­های آموزشی را ضروری می­دانند. بدین ترتیب فرضیه دوم این پژوهش مردود بوده و ایجاد تغییر در برنامه­های آموزشی ضروری  می­باشد. همچنین بر اساس یافته­های مربوط به فرضیه سوم مشخص می­گردد که با افزایش سن هم آگاهی و حساسیت و هم علاقه به محافظت از محیط زیست افزایش پیدا می­کند. گرچه این یافته به تنهایی برای صادق بودن فرضیه سوم کفایت نمی­کند، ولی اگر همین روند در تمامی دوره­ آموزشی صادق باشد می­توان این­گونه انتظار داشت که تاثیر آموزش محیط زیست در مقطع متوسطه کارآیی بیشتری داشته باشد

محیط زیست, آموزش, نیازسنجی, آموزش محیط زیست, توسعه پایدار