محمد امین قشمی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
فخرالسادات نصیری - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

پیشینه و اهداف: ترقی و توسعه یک کشور، بیش از هر چیز وابسته به منابع انسانی آن است. نیروی انسانی است که با قدرت اندیشه و بهره ­گیری بهینه از منابع مادی، موجبات ترقی جامعه می­شود. این موارد موجب شده که سیاست­گذاران و اندیشمندان مفهوم کارآفرینی را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند تا آنجا که آخرین الگوی توسعه، توسعه برخاسته از کارآفرینی قلمداد می ­شود. از همین رو نیاز به دانش­ آموختگان و دانشجویان کارآفرین افزایش یافته و هدف بسیاری از دانشگاه ­های معتبر جهان، پرورش دانشجویان و در نتیجه دانش ­آموختگان کارآفرین است. در شکل ­گیری رفتار کارآفرینانه عوامل گوناگونی تاثیرگذارند که خودکارآمدی یکی از مهم ترین عوامل موثر بر آن است. خودکارآمدی یکی از موارد استعداد شناختی کارآفرینی محسوب می­شود. بنابراین شناخت عوامل مرتبط با رفتارکارآفرینانه دانشجویان همچون مهارت­های ارتباطی و سواد اطلاعاتی، می­تواند بستر مناسبی برای رشد نگرش و رفتار کارآفرینی فراهم نماید و در نهایت با پرورش این استعدادها می­توان از زمینه­های موجود کارآفرینی بهره­ برداری کرده و به پیامدهای مثبت در آموزش عالی دست یافت. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مهارت­های ارتباطی با خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی بود.روش ها: روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل ۶۷۰۱  نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه بوعلی سینا بودند که با استفاده از روش نمونه ­گیری تصادفی طبقه­ای و بر اساس جدول کرجسی و مورگان ۳۶۴ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای ­گردآوری داده­ های پژوهش از پرسشنامه ­های استاندارد خودکارآمدی کارآفرینانه، مهارت­ های ارتباطی و سواد اطلاعاتی استفاده شد. روایی پرسشنامه ­ها با استفاده از روایی محتوایی و صوری، و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و به ترتیب ۹۵/۰، ۸۵/۰ و ۹۵/۰ برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده­ ها از مدل­یابی معادلات ساختاری استفاده شد.یافته ها: نشان داد کلیه روابط بین متغیرها معنی دار بوده و مدل نظری پژوهش تایید و به عنوان مدل نهایی پذیرفته می شود. نقش میانجی­گری سواداطلاعاتی نیز آشکار شد و رابطه بین مهارت های ارتباطی با سواد اطلاعاتی و مولفه ­های آن مثبت و معنی دار بوده و مهارت­ های ارتباطی و مولفه ­های آن پیش بینی کننده سواد اطلاعاتی بود. همچنین بین مهارت های ارتباطی با خودکارآمدی کارآفرینانه و مولفه ­های آن رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.نتیجه گیری: بین مهارت­های ارتباطی با خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی رابطه وجود دارد. پژوهش حاضر مانند هر پژوهش دیگر با محدودیت­هایی همانند محدود بودن ابزار گردآوری داده­ ها به پرسش نامه و عدم استفاده از سایر ابزارها و محدویت­ های جغرافیایی و دوره تحصیلی مواجه بود. بنابراین پیشنهاد می ­شود پژوهش حاضر در سایر مناطق جغرافیایی و دوره­های تحصیلی انجام شود تا قدرت تعمیم یافته ­ها افزایش یابد. در راستای نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می­شود با برگزاری کارگاه ­ها و کلاس­های آموزشی، دانشجویان را با شیوه­های شایسته برقراری ارتباط و مهارت ­های آن آشنا نموده و در این زمینه توانمند سازند. توصیه می­شود مسئولین و اساتید گرامی با عنایت به تاثیرات مهم مهارت­های ارتباطی و سواد اطلاعاتی، خود در درجه اول بیش از بیش به این امر مهم توجه کرده و آنها را بیشتر رعایت نمایند تا الگوی مناسبی برای دانشجویان باشند. پیشنهاد بعدی این است که دانشگاه باید نسبت به دسترسی مناسب ­تر و بهره­ گیری بهینه از اطلاعات اقدام کند.

خودکارآمدی کارآفرینانه, کارآفرینی, مهارتهای ارتباطی, سواداطلاعاتی