عبداله قنبرلو

روابط بین الملل در مقام یک رشته دانشگاهی که در سده بیستم، ظهور و توسعه یافته، غالبا در پی پاسخ به سوال ها و رسیدگی به دغدغه هایی بوده که ریشه در تفکر و حیات مدرن بشر دارند. چیستی ریشه های جنگ و ناامنی بین المللی و چگونگی برقراری صلح و امنیت بین المللی، مهم ترین سوال هایی هستند که جریان اصلی و مسلط نظریه های روابط بین الملل در پی پاسخ به آنها بوده است. عقلانیت فایده گرایانه و گرایش به روش های علمی اثباتی از ویژگی های کلیدی نظریه های جریان اصلی هستند؛ ویژگی هایی که عمیقا ریشه در مدرنیته دارند؛ ازاین رو، مفروضات مدرنیته در شکل گیری و قوام یابی تئوری روابط بین الملل نقشی بسیار تعیین کننده دارند. در دهه های اخیر، طیف گسترده ای از محققان روابط بین الملل این رویکرد غالب در نظریه روابط بین الملل را به چالش کشیده اند؛ درحالی که برخی شامل پست مدرن ها به نسبی گرایی محض کشیده شده اند، گروه دیگری شامل هواداران نظریه انتقادی برآنند که می توان با بازبینی مدرنیته، قرائت اخلاقی تر و انسانی تری از آن ارائه داد و نظریه روابط بین الملل را از عقلانیت فایده گرایانه و ابزاری به سمت عقلانیت اخلاق گرایانه و عدالت خواهانه سوق داد.

فایده گرایی, علم گرایی, پوزیتیویسم, نظریه انتقادی