آذر زرین - استادیار آبوهواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد
عباسعلی داداشی رودباری - پژوهشگر پسادکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

هدف از این پژوهش پیشنگری دمای ایران بر اساس رویکرد همادی چندمدلی (MME) با کاربست مدلهای CMIP۶ است. برونداد پنج مدل برای دوره تاریخی (۱۹۹۵-۲۰۱۴) و آینده نزدیک (۲۰۱۲-۲۰۴۰) تحت دو سناریوی بدبینانه (SSP۳-۷.۰) و خیلی بدبینانه (SSP۵-۸.۵) بهکار گرفته شد. برای درستیسنجی مدلها از سنجههای آماری MBE و NRMSE و دادههای دمای روزانه ۱۲۰ ایستگاه همدید استفاده شد. از روشهای تغییر عامل دلتا (DCF) و میانگین وزنی مستقل (IWM) بهترتیب برای تصحیح اریبی و ایجاد یک مدل همادی استفاده شد. برای آشکارسازی تنشهای گرمایی از شاخص طول مدت گرما (WSDI) استفاده شد. نتایج نشان داد که تصحیح اریبی و همادیکردن مدلها با روش IWM پیشنگری دمای سالانه را بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک نسبت به مناطق مرطوب شمالی بهبود میبخشد. نتایج کلی نشان داد که بر اساس سناریوهای SSP۳-۷.۰ و SS۵-۸.۵، میانگین دمای سالانه کشور بهترتیب ۱۳/۱ و ۲۶/۱ درجه سلسیوس افزایش خواهد یافت. کمینه بیهنجاری در جنوب شرق و بیشینه آن در مناطق شمال غربی و مرکزی ایران اتفاق میافتد. شاخص طول مدت گرما نیز بیهنجاری مثبت را برای آینده نشان میدهد. بر اساس سناریوی SSP۵-۸.۵، بیشینه این شاخص در سواحل جنوبی ایران بیهنجاری مثبت ۵/۷۴ روز را نشان میدهد.

ایران, پیش نگری دما, شاخص WSDI, مدل های CMIP۶, مدل همادی