علیرضا کربلایی درئی - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
زهرا حجازی زاده - استاد آب وهواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
سیدابوالفضل مسعودیان - استاد آب وهواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان

هدف از پژوهش حاضر واکاوی رفتار زمانی- مکانی سپیدایی روشن در ایران است. سنجنده مودیس سپیدایی تیره را برای تابش مستقیم و سپیدایی روشن برای تابش پراکنده همسانگرد در ظهر محلی ارائه میدهد. برای این منظور، دادههای ترکیبی سپیدایی سنجنده مودیس تررا- آکوا (MCD۴۳A۳v۰۰۶) برای بازه زمانی ۱۳۷۸-۱۳۹۸ بهصورت روزانه و در تفکیک مکانی ۵۰۰×۵۰۰ متر بهکار گرفته شد. تغییرات زمانی- مکانی مقادیر سپیدایی روشن با استفاده از تحلیل مولفه اصلی واکاوی شد. نتایج نشان داد سه مولفه اصلی قادر به تبیین ۷/۹۷ درصد از پراش دادههاست. واکاوی مکانی سپیدایی روشن حاکی از آن است که سپیداییهای بالاتر از میانگین در نواحی مرتفع و کوهستانی ایران، همچون رشتهکوههای زاگرس و البرز، ارتفاعات شمال غرب کشور مانند قلههای سبلان و سهند وجود دارد که در ارتباط با پوشش برفی است. بنابراین، مولفه اول پوشش برفی نامگذاری شد. در مولفه دوم سپیدایی در سه فصل بهار، تابستان، و پاییز برابر است. واکاوی مکانی مولفه دوم نشان داد سپیداییهای بالاتر از میانگین در ارتباط با پوشش نمکی است. بنابراین، مولفه دوم پوشش نمکی نامگذاری شد. واکاوی تغییرات زمانی سپیدایی در مولفه سوم حاکی از آن است که سپیداییهای بالاتر از میانگین در برفخوانهاست. درنتیجه، مولفه سوم برفخوان نامگذاری شد.

پوشش برفی, تحلیل مولفه اصلی, سپیدایی روشن, مودیس