علی اکبر گرمسیری مهوار - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، انشگاه تهران
قاسم عزیزی - استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

مراکز پرفشار جنب حاره ابعاد ناشناختهای دارند. در این تحقیق، نخست سیر تحول ماهانه پرفشارهای آزورس و هاوایی با استفاده از دادههای فشار سطح دریا و مولفههای مداری و نصفالنهاری باد ارائه شده است. سپس، سطح مقطع قائم جریان واچرخندی، سرعت قائم، ارتفاع ژئوپتانسیل، و واگرایی افقی در موقعیت این سامانهها تحلیل شده است. دادهها با تفکیک افقی ۰.۲۵×۰.۲۵ درجه از مرکز ECMWF و نسخه ERA۵ در یک بازه زمانی چهلساله (۱۹۷۹ تا ۲۰۱۸) انتخاب شدهاند. نتایج نشان داد در جولای جریان واچرخندی و فشار سطح دریا دو عامل اساسی در شکلگیری سلولهای پرارتفاع در ترازهای زیریناند و فرونشست هوا نقشی در شکلگیری بیشینه فشار سطح دریا و سلولهای پرارتفاع ندارد. سلولهای پرارتفاع در ترازهای بالاتر به سمت غرب تمایل پیدا میکنند. صعود هوای گرم و گرمای نهان آزادشده نقشی اساسی در شکلگیری زبانههای پرارتفاع در جناح غربی دارند. اگرچه در جولای جریان واچرخندی و سلولهای پرارتفاع در ترازهای زیرین از شدت و گرادیان بیشتری برخوردارند، الگوهای استخراجشده از کمیتهای مورد مطالعه نشان میدهند پرفشارهای جنب حاره را نمیتوان محدود به ترازهای زیرین دانست.

پرفشار آزورس, پرارتفاع, پرفشار جنب حاره, پرفشار هاوایی, واچرخند