محمد آزادی مبارکی - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، تهران، ایران
محمود احمدی - دانشیار آب وهوا شناسی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، تهران، ایران

غلظت ذرات معلق (PM۲.۵) با وضوح مکانی بالا امکان کنترل دقیق کیفیت هوا را فراهم میکند، بهخصوص برای کلانشهرها که دارای تراکم بالای جمعیتاند. هدف از این پژوهش برآورد ذرات معلق (PM۲.۵) و روند تغییرات آن در شهر تبریز است. به این منظور، دادههای عمق نوری هواویز (AOD) سنجندههای SeaWifs، MISR، و MODIS طی دوره آماری ۱۹۹۸-۲۰۱۶ برای برآورد PM۲.۵ استفاده شد. سپس، با استفاده از روش رگرسیون وزندار جغرافیایی (GWR) و کاربست دادههای شهری و ایستگاههای آلودگی هوا مقدار PM۲.۵با تفکیک مکانی ۰۱/۰ درجه قوسی برای شهر تبریز برآورد شد. برای مطالعه روند و شیب روند از آزمونهای ناپارامتریک من- کندال و سنس استفاده شد. غلظت PM۲.۵تبریز حداقل ۲۹/۱۱ و حداکثر ۸۶/۱۶ µ/m۳برآورد شد و مناطق غربی شهر بیشینه مقدار PM۲.۵را دارا میباشند. میانگین بلندمدت PM۲.۵،µ/m۳۰۴/۱۴ محاسبه شد که نسبت به استاندارد سازمان محیط زیست ایران µ/m۳ ۲ بیشتر است. روند PM۲.۵کاملا افزایشی است و مناطق غربی شهر از روند شدت بیشتری برخوردار است. مقدار PM۲.۵تبریز µm/m۳ ۲۰/۰ year-۱در حال افزایش است که تهدیدی جدی برای شهر تبریز است. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت روش GWR مبتنی بر دادههای سنجش از دور نسبت به روشهای موجود تهیه نقشههای آلودگی هوا برتری دارد.

تبریز, ذرات معلق (PM۲.۵), رگرسیون وزندار جغرافیایی (GWR), کنترل کیفیت هوا