واکاوی رخداد و الگوهای همدید موج های سرمایی ایران

موجهای سرمایی از رویدادهای فرین دمایی هستند که در آنها مقادیر غیرمعمول دمای کمینه مشاهده میشود. این موجها در دوره سرد سرما و در دوره گرم سال خنکی هوا را در پی خواهند داشت. هدف از پژوهش حاضر مطالعه موجهای سرمایی- خنک ایران و تحلیل همدید الگوهای گردشی ایجادکننده آن است. ازاینرو، با استفاده از دادههای کمینه دمای روزانه (ERA-Interim -ECMWF) در دوره ۲۰۰۴-۲۰۱۳ و محاسبه نمره استاندارد آنها، ناهنجاریهای کمتر از ۱- بهعنوان روزهای دارای موج سرمایی و خنک شناسایی شد. با استفاده از دادههای فشار تراز دریا در روزهای دارای موجهای سرما و خنک و همچنین روش تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی، پنج خوشه بهعنوان الگوهای بهاره، تابستانه، پاییزه، اواخر پاییز- اوایل زمستان، و زمستانه استخراج شد. موجهای سرمایی و خنک ایران در بیشتر موارد از فرارفت هوای سرد از طریق جریانات ورودی از سمت شمال، شمال شرق، و شمال غرب ناشی میشوند. این جریانات حاصل استقرار پرفشار بر روی سرزمینهای همسایههای شمالی از شمال دریای سیاه تا شمال شرق دریای خزر هستند. در الگوهای اول و دوم (بهاره و تابستانه)، علاوه بر وجود سامانههای پرفشار در موقعیتهای ذکرشده، شیب فشاری ناشی از حضور کمفشارهای سطحی در نیمه جنوبی در این زمان جریانات شمالی را سبب شده است.

Keywords:

الگوهای همدیدی , ایران , فرارفت دما , فشار تراز دریا , موجهای سرما