علی اکبر سبزی پرور - استاد هواشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
زیبا فیروزمند - کارشناس ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
وحید ورشاویان - استادیار هواشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

در این پژوهش اثر نوسانات الگوهای دورپیوند در جابهجایی تاریخ رخداد اولین و آخرین یخبندان پاییزه و بهاره بررسی شد. این محاسبات در ۱۲ ایستگاه سینوپتیک کشور برای مدت ۳۱ سال (۱۹۸۵-۲۰۱۵) انجام شده است. برای بررسی همبستگی شاخصهای دورپیوند و دمای کمینه، از دو سناریو (با و بدون تاخیر زمانی) استفاده شد. تاثیرگذارترین الگوی شناساییشده بر یخبندان دیررس بهاره در مقیاس ماهانه (بدون تاخیر) شاخص NAO- (ضریب همبستگی ۷۶۷/۰) در ماه فوریه و مربوط به ایستگاه اصفهان است و موثرترین شاخص اثرگذار بر یخبندان زودرس پاییزه AMO+ (ضریب همبستگی ۷۳۲/۰) در مقیاس ماهانه (بدون تاخیر) سپتامبر و مربوط به ایستگاه همدان بهدست آمد. جابهجایی تاریخها در اولین یخبندان پاییزه و آخرین یخبندان بهاره در فاز النینو نسبت به نرمال زودتر و در فاز لانینا نسبت به نرمال دیرتر شروع میشود. همبستگی بین فازهای النینو، لانینا، و نرمال با دمای کمینه نشان داد فاز لانینا تاثیرگذاری بیشتری در دمای کمینه داشته است. بهطور کلی، نتایج نشان داد جابهجایی تاریخهای رخداد اولین و آخرین یخبندان پاییزه و بهاره در ایستگاههای موردمطالعه با تعدادی از شاخصهای دورپیوند مانند AMO، SOI، NAO، AO، و MEI مرتبط است.

دمای کمینه, شاخصهای دورپیوند, ضریب همبستگی, یخبندان