سامان نادی زاده شورابه - دانشجوی دکتری سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
سعید حمزه - دانشیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

امروزه یکی از مهمترین معضلات زیستمحیطی در کلانشهرها افزایش دمای سطح و در نتیجه افزایش شدت جزیره حرارتی شهری است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر پارامترهای محیطی و جمعیتی در توزیع مکانی دمای سطح کلانشهر تهران است. بدین منظور، از ده تصویر ماهوارهای لندست مربوط به سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ برای استخراج نقشههای پارامترهای محیطی، کاربری پوشش سطح زمین، و دمای سطح زمین استفاده شد. برای طبقهبندی کاربری پوشش سطح زمین از روش بیشترین شباهت و برای محاسبه دمای سطح از مدل تکپنجره استفاده شد. همچنین، برای مدلسازی پارامترهای محیطی از شاخصهای NDVI، NDWI، و NDBI استفاده شد. سرانجام، برای بررسی تاثیرگذاری پارامترهای جمعیتی و محیطی بر توزیع دمای سطح از تحلیلهای آماری استفاده شد. نتایج پژوهش نشاندهنده آن است که ضریب همبستگی بین میانگین شاخصهای NDVI، NDWI، و NDBI با دمای سطح بهترتیب ۸۹/۰-، ۸/۰-، و ۸۲/۰ است. میانگین دمای سطح برای کاربریهای ساختهشده، فضای سبز، بایر، و آب بهترتیب ۱۶/۳۱۲، ۳۶/۳۰۹، ۳۶/۳۱۷، و ۸۶/۳۰۳ است. نتایج نشان داد که با افزایش مقادیر شاخصهای NDVI، NDWI، و NDBI دمای سطح بهترتیب کاهش، کاهش، و افزایش مییابد. همچنین، ارتباط مستقیم با ضریب همبستگی ۶۵/۰ بین تراکم جمعیت و میانگین دمای سطح هر منطقه وجود دارد.

پارامترهای محیطی و جمعیتی, تهران, دمای سطح, مدل تک پنجره