سعید بازگیر - استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
مصطفی کریمی احمدآباد - استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
ایوب جعفری - دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

این پژوهش با هدف مطالعه ارتباط الگوهای همدید اولین بارش موثر در زمان کاشت (اولین بارش با مجموع حداقل ۵ میلیمتر طی ۲۴ یا ۴۸ ساعت) و عملکرد گندم دیم در کرمانشاه انجام شده است. در این مطالعه، از تاریخهای مراحل نمو گندم دیم رقم آذر ۲ و دادههای بارش ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی سرارود از سال زراعی ۱۳۸۴-۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵-۱۳۹۴ استفاده شده است. با استفاده از دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل، باد، و رطوبت تراز ۸۵۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال اخذشده از دادههای واکاوی NCEP/NCAR، الگوهای همدید بارشهای موثر شناسایی شد. نتایج نشان داد که تاریخ مناسب کشت گندم دیم در کرمانشاه در بازه زمانی ۳ تا ۱۴ آبان است. همچنین، الگوهای همدید بارشهای با آستانه بیش از ۵ میلیمتر در دوره مطالعاتی شامل ناوه فرعی، ناوه مدیترانه، بندال امگا، و کمارتفاع بریده بودهاند. نتایج این تحقیق نشان داد که کمترین عملکرد محصول نسبت به میانگین بلندمدت (۲۱۱۳ کیلوگرم در هکتار) در سالهایی رخ داده است که الگوی همدید بارشی نوع ۴ وجود داشته است. از طرف دیگر، بیشترین عملکرد گندم دیم در سالهایی رخ داده که الگوهای بارشی ۲ و ۳ با یکدیگر اتفاق افتاده است.

اقیانوس هند, شرایط اقلیمی, کرمانشاه, کشت دیم