اکبر زهرایی - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
جواد خوشحال دستجردی - دانشیار آب و هواشناسی، گروه اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
عبدالعظیم قانقرمه - استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان

امروزه در بین محققان به دلیل امکان تحلیل مکانی- زمانی، عدم صرف هزینه بالا برای برداشت داده، زمانبرنبودن و بهخصوص استفاده از دادههای شبکهای در دسترس، روشهای تجربی طرفداران زیادی پیدا کرده است. برای اطمینان از صحت برآورد میزان تبخیر دریاچهها از روشهای ابداعشده تجربی در هیدرولوژی، آنها را با روش بیلان آبی، که روش اندازهگیری مستقیم بهشمار میآید، صحتسنجی میکنند. در تحقیق حاضر برای برآورد تبخیر از سطح دریای خزر به منظور برنامهریزی برای اثرهای نوسانات آب دریا در اکولوژی و تاثیر بر زندگی ساکنان کشورهای مجاور آن، هفت روش تجربی صحتسنجی شد که از میان آنها روش مایر بیشترین و نزدیکترین برآورد را به روش مبنا دارا بود. بر اساس روش مایر، میزان تبخیر از سطح این دریا ۱۰۱۰ میلیمتر در سال برآورد شد. بالاترین میزان تبخیر به لحاظ مکانی از سطح دریای خزر در جنوبشرقی و خلیج قرهبغاز و کمترین میزان آن در بخش غربی و شمالی این دریا انجام میگیرد. به لحاظ زمانی نیز بیشترین مقدار تبخیر خزر در تابستان و کمترین مقدار آن در زمستان انجام میگیرد. عواملی همچون عرض جغرافیایی و دریافت انرژی، جهتگیری ارتفاعات در جنوب و غرب خزر، جریانهای آب سرد در بخش غربی، و وجود بیابانهای بخش شرقی خزر در الگوی توزیع تبخیر خزر اثرگذار است.

بیلان آبی, تبخیر, داده شبکهای, دریای خزر